Wokakkoord geklapt: 65% van de Aziatische restaurants overweegt te stoppen

De Aziatische horeca in Nederland staat onder druk sinds het 'wokakkoord' in juli 2024 definitief werd afgeschaft. Horecaondernemer Danny Deng meldde woensdag dat hij zijn restaurant Parkstad Plaza in Kerkrade als gevolg hiervan een extra dag sluit. En het goedlopende restaurant Peking in Sassenheim staat om dezelfde reden in de verkoop. Wat betekent de beleidswijziging voor de toekomst van Aziatische restaurants in Nederland? 

Restauranthouders, belangenorganisaties en een actiegroep strijden voor het behoud van authentieke Aziatische keukens, terwijl overheidsinstanties vasthouden aan nieuwe regels. “Er is ingegrepen op basis van het rapport van de arbeidsinspectie over de misstanden binnen de sector”, zegt het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW). Het UWV spreekt bovendien van een oneerlijke concurrentiestrijd. 

De beleidswijziging die volgde heeft het werven van koks uit Azië vrijwel onmogelijk gemaakt. Sinds 1 juli 2024 is geen enkele werkvergunning meer verleend. Dit staat in schril contrast met 2023, toen nog bijna 2.500 werkvergunningen voor Aziatische koks werden afgegeven. Steeds meer ervaren koks dreigen nu te worden uitgezet, waardoor talloze Aziatische restaurants dreigen te moeten sluiten.

Uit een recente sectorbrede enquête van VCHO (maart 2025) blijkt dat:

• 65% van de Aziatische restaurants overweegt te stoppen of het bedrijf te verkopen als het beleid niet verandert.

• 78% rapporteert een omzetdaling van gemiddeld 15%, wat leidt tot een gezamenlijk verlies van ruim €200 miljoen.

Het wokakkoord

Het wokakkoord was een regeling die vanaf 2014 gold. Aziatische restaurants konden hiermee gemakkelijker gespecialiseerde koks uit landen buiten Europa in dienst nemen. De regeling bood restauranthouders de mogelijkheid om specifiek te vragen naar koks met kennis van en ervaring in de Aziatische keuken wanneer ze geen geschikte kandidaten in Nederland of Europa konden vinden.

In 2022 kondigde het ministerie van SZW al aan de regeling te willen stopzetten, met een overgangsperiode tot 1 juli 2024. 

Lees ook

Danny Deng van Dadawan en Parkstad Plaza: koning van de Aziatische restaurants

“Stop op wokakkoord heeft enorme impact op Aziatische horeca”

Waarom werd het wokakkoord afgeschaft?

Het ministerie van SZW had hiervoor twee hoofdredenen, geeft een woordvoerder van het ministerie van SZW aan: "Er is ingegrepen op basis van het rapport van de arbeidsinspectie over de misstanden binnen de sector. Daarnaast konden we niet langer rechtvaardigen dat voor de Aziatische sector al lange tijd een uitzondering gold, terwijl dit voor andere werkgevers niet zo was.”

Max Schouten van het UWV voegt hieraan toe: “Er ontstond een oneerlijke concurrentiestrijd, omdat de Aziatische horeca veel makkelijker personeel vanuit het buitenland kon halen, zonder aan dezelfde eisen te hoeven voldoen als andere sectoren."

Een onderzoek van de arbeidsinspectie uit 2022 toonde aan dat bij een groot deel van de restaurants misstanden plaatsvonden.

• In totaal werden 50 Aziatische horecazaken onderzocht door de arbeidsinspectie. Bij een deel van deze restaurants had de inspectie vooraf signalen ontvangen over mogelijke misstanden. In deze groep vonden ze bij 60% daadwerkelijk overtredingen. 

• De andere restaurants werden willekeurig geselecteerd voor controle, zonder eerdere aanwijzingen van problemen. Ook in deze groep werd bij 45% overtredingen gesignaleerd.

Bij de inspecties kwamen verschillende overtredingen aan het licht. Medewerkers maakten regelmatig langere werkdagen dan wettelijk toegestaan, soms tot wel 12 uur per dag. In elf gevallen werd kinderarbeid geconstateerd, waarbij minderjarigen onder meer alcoholische dranken serveerden aan gasten. Daarnaast kregen sommige medewerkers minder dan het minimumloon betaald en werd niet altijd het volledige vakantiegeld uitbetaald.

Rong Hua Ching-Hu van Actiegroep behoud Chinese koks wijst erop dat deze cijfers over misstanden in perspectief moeten worden geplaatst. "De ongenuanceerde vermelding dat bij 45% van willekeurig geselecteerde restaurants overtredingen werden gevonden, wakkert negatieve beeldvorming aan over de gehele Aziatische sector. Dit leidt tot imagoschade voor alle ondernemers, ook degenen die zich wel aan de regels houden."

De arbeidsmarkttoets

Sinds de afschaffing van het wokakkoord moeten Aziatische restaurants eerst aantonen dat ze goed gezocht hebben naar koks binnen Nederland en de EU. Dit voordat ze een werkvergunning kunnen aanvragen voor een kok van buiten de EU.

Dit gebeurt door middel van een arbeidsmarkttoets, ook wel een ‘prioriteitgenietend aanbod toets’ genoemd. Deze toets houdt in dat het UWV bij een werkvergunningsaanvraag voor iemand van buiten de EU controleert of er binnen de Nederlandse of Europese arbeidsmarkt geen kandidaten beschikbaar zijn die deze functie zouden kunnen vervullen.

Het standpunt van het UWV is dat Europese koks snel omgeschoold kunnen worden tot Aziatische koks. Schouten: "Elke in Nederland opgeleide chef-kok met een MBO 3 of 4 diploma kan binnen drie tot zes maanden omgeschoold worden tot een specialistische keuken, ongeacht welke keuken dat is."

"Elke in Nederland opgeleide chef-kok met een MBO 3 of 4 diploma kan binnen drie tot zes maanden omgeschoold worden tot een specialistische keuken, ongeacht welke keuken dat is."

In de praktijk

Liping Lin, directeur van de Vereniging Chinese Aziatische Horeca Ondernemers (VCHO), zegt dat dit niet realistisch is: de complexiteit, technieken en culturele achtergrond van de Aziatische keuken vragen om jarenlange ervaring en diepgaande vakkennis. Deze expertise laat zich niet aanleren in een korte basistraining. Horecaondernemer Eveline Wu uit Eindhoven beaamt dit. "Aziatische chefs kunnen noodles zo dun als haar snijden. Dat vergt een training van jaren.”

"De complexiteit, technieken en culturele achtergrond van de Aziatische keuken vragen om jarenlange ervaring en diepgaande vakkennis. Deze expertise laat zich niet aanleren in een korte basistraining."

Danny Deng, horecaondernemer en eigenaar van zeven verschillende zaken, waaronder Parkstad Plaza en Dadawan, noemt de stop op het wokakkoord zijn grootste uitdaging voor de komende jaren. Hij kondigde woensdag 21 mei zijn restaurant Parkstad Plaza in Kerkrade een extra dag te sluiten. “Dit verbod heeft een enorme impact op Aziatische restaurants. Van misstanden is in onze zaken geen sprake, maar we kampen nu wel met een probleem. De overheid scheert alles over één kam.” Lin beaamt dit: “Zelfs als er misstanden in de sector zouden zijn, kan dat nooit een valide reden zijn om álle ondernemers - dus ook de goeden - te straffen.” 

“Zelfs als er misstanden in de sector zouden zijn, kan dat nooit een valide reden zijn om álle ondernemers - dus ook de goeden - te straffen.”

Ook Patrick Pan, eigenaar van het wereldrestaurant Pan bij Oldenzaal, maakt zich zorgen over de toekomst: "Deze regeling kan voor veel restaurants, vooral de kleinere zaken, betekenen dat ze in de toekomst moeten stoppen.” Hij heeft zelf twee Aziatische koks in dienst: "Met de huidige regels bestaat er een reële kans dat zij weg moeten zodra hun werkvergunning afloopt."

Restaurant Peking in Sassenheim dreigt na bijna een halve eeuw haar deuren te moeten sluiten. Eigenares Liuhu heeft haar zaak te koop gezet, niet door gebrek aan gasten, maar vanwege het tekort aan geschoolde koks. Haar pogingen om met personeel uit Europese landen te werken waren onsuccesvol. Na enkele maanden vertrokken deze weer omdat ze de specifieke kennis en technieken van de Chinese keuken onvoldoende beheersten. Voor het aanleren van deze vaardigheden zijn volgens Liuhu jaren opleiding en praktijkervaring nodig, geen korte training zoals het huidige beleid suggereert.

De rechtszaak en het vervolg

Om de regeling aan te vechten, spande een coalitie van belangenorganisaties (waaronder VCHO) en zeven individuele Aziatische restaurants een rechtszaak aan tegen het ministerie van SZW. Op 14 mei 2025 oordeelde de rechtbank Den Haag echter dat de coalitie niet ontvankelijk is. De partijen moeten ieder afzonderlijk een bestuursrechtelijke procedure starten. 

Lin reageert teleurgesteld: "Het is heel treurig. Hoewel ik de redenering van de rechter begrijp, betekent dit dat restaurants straks te maken krijgen met afgewezen werkvergunningen voor hun koks. Volgens de rechter moeten alle individuele restaurants nu via de bestuursrechter hun gelijk halen. Zo'n juridische procedure duurt al snel anderhalf tot twee jaar, en veel restaurants kunnen dat simpelweg niet volhouden."

Actiegroep zoekt steun

Naast de formele belangenorganisaties, ontstond ook een actiegroep. Deze 'Actiegroep behoud Chinese koks' organiseerde een petitie die inmiddels meer dan 27.000 handtekeningen opleverde. “Er is veel publieke steun voor het behoud van authentieke Aziatische restaurants”, aldus Rong Hua Ching-Hu.

De petitie kreeg extra bekendheid door een TikTok-video van Chunlei Pan, dochter van restauranteigenaar Patrick Pan, die meer dan 900.000 keer is bekeken. "Mijn dochter heeft een flink aantal volgers op TikTok, dus ik vroeg haar om te helpen met de petitie. Ze heeft me tijdens een telefoongesprek stiekem gefilmd voor een video. Die is enorm aangeslagen”, vertelt Pan trots.

Watch on TikTok

Naar een oplossing

De belangenorganisaties en actiegroepen zetten nu vooral in op een gesprek met de minister om een oplossing te vinden die recht doet aan zowel de zorgen van de overheid als het voortbestaan van de sector. "We willen een werkbare oplossing vinden waardoor de koks die er nu nog zijn, kunnen blijven”, vervolgt Lin. “Tegelijkertijd zijn we natuurlijk bereid om met het ministerie mee te denken over hun zorgen rondom mogelijke misstanden bij het werven van nieuwe koks. Die zorgen willen we graag wegnemen.”

"Onze volgende stap is het aanbieden van de petitie aan de voorzitter van de Tweede Kamer en de vaste Kamercommissies van Sociale Zaken en Economische Zaken”, zegt Ching-Hu. "We willen in gesprek met alle betrokken overheidsinstanties.”