Vandaag in het nieuws: de Nederlandse vleesconsumptie lag in 2020 op het laagste niveau sinds 2005. Wat zijn eigenlijk de cijfers van vleesconsumptie – en van 'tegenhanger' het veganisme – in Nederland? En wanneer bereiken we Peak Meat, het jaar dat er wereldwijd het meeste vlees gegeten wordt, waarna het eten van dierlijke eiwitten structureel zal afnemen? Food Inspiration zet alle cijfers en feitjes op een rij. 

De veehouderij is goed voor de helft van de totale CO2-uitstoot van de landbouw. Maar liefst 80% van de broeikasgasuitstoot van de totale voedselproductie is afkomstig van dierlijke producten. Als we in de Europese Unie 50% minder dierlijke producten zouden consumeren, zou dat zorgen voor een daling van 40% van de totale uitstoot van broeikasgassen. Tel daarbij op alle misstanden in de voedingsindustrie die de afgelopen jaren aan het licht kwamen, en het is niet verwonderlijk dat een plant-based voedingspatroon al jaren wordt gezien als een van de grote oplossingen van het klimaatprobleem. De Europese Rekenkamer liet zelfs doorrekenen dat we de klimaatdoelen niet halen als de vleesconsumptie van Europeanen niet wordt beperkt. De Rekenkamer pleit voor het terugdringen van dierlijke consumptie.

Vegetarisme en veganisme: de cijfers

Maar vegetarisch of veganistisch eten is in ons land nog altijd niet de norm. Nederland telt ‘slechts’ 261.000 veganisten. Zo’n 4% eet vegetarisch. De gemiddelde Nederlander eet 76 kilo vlees per jaar, bijna 30% meer dan de norm van het Voedingscentrum. Volgens de voorlichtingsinstelling is 500 gram per persoon per week een gezonde grens. Het gemiddelde per persoon lag vorig jaar op ruim 700 gram per week. Bovendien geeft 23% van de consumenten aan helemaal niet geïnteresseerd te zijn in plantaardige alternatieven.

De eiwittransitie 

Toch staan alle seinen op groen voor een radicale verandering. Het aantal mensen dat bewust kiest voor een plantaardig menu stijgt. Met name het aantal jonge mensen. Onder de consumenten jonger dan veertig jaar is het percentage veganisten inmiddels 7%. En in een onderzoek van het CBS geeft ruim een derde van de Nederlandse respondenten aan vaker vegetarisch te koken en te kiezen dan twee jaar geleden.

In 2020 lag in ons land de vleesconsumptie op het laagste niveau sinds 2005, blijkt uit berekeningen van de Wageningen Universiteit. In 2020 aten we gemiddeld 75,9 kilo vlees per persoon. In 2019 was dat nog 77,8 kilo. De reden lijkt de restaurantsluiting vanwege de coronamaatregelen, maar de conclusie lijkt ook: als mensen uit eten gaan kiezen ze nog regelmatig voor een stukje vlees of vis, maar binnenshuis neemt het vegetarisme toe. Of, zoals Anneke Ammerlaan, voedselexpert en trendanalist bij Vision on Food, het verwoordt in de Volkskrant: “Thuis weten mensen niet meer hoe ze een biefstuk moeten bereiden, terwijl veel restaurantkoks nog altijd niet goed weten hoe ze met groente als alternatief moeten omgaan.”

Peak Meat

Naar alle verwachting zet die eiwittransitie de komende jaren door. Er zal een verschuiving plaatsvinden van de consumptie van dierlijke eiwitten naar plantaardige en nieuwe eiwitbronnen. Volgens de Boston Consultancy Group (BCG) bereiken we in 2025 een Peak Meat. Dat zal het jaar zijn dat er wereldwijd het meeste vlees gegeten wordt. Na Peak Meat zal het eten van dierlijke eiwitten structureel afnemen, zo voorspelt het rapport van BCG. In 2035 zal naar verwachting 22% van de gegeten eiwitten wereldwijd een milieuvriendelijke bron hebben.

Investeringen in vleesvervangers

Innovatieve foodproducenten wachten in ieder geval niet tot Peak Meat, en zetten al enkele jaren massaal in op de productie van smaakvolle alternatieven. De categorie vleesvervangers is zelfs een van de segmenten van de foodbranche waar op dit moment het meeste in geïnvesteerd wordt. Zo werd onlangs via fundingplatform Eyevestor 550.000 euro geïnvesteerd in het plantaardige Amsterdamse bezorgconcept Vegan Masters. Het snelgroeiende bedrijf wil in Nederland 50 dark kitchens openen voor de bezorging van veganistische gerechten. Via Breakthrough Energy Ventures, de investeringsmaatschappij van Bill Gates, werd 3,5 miljoen dollar (zo’n 3 miljoen euro) opgehaald voor start-up BIOMILQ, een bedrijf dat moedermelk kweekt die, in tegenstelling tot alle andere kunstmatige moedermelkvarianten, plantaardig is.

Het rapport van BCG voorspelt dat in 2025 plantaardige vleesvervangers structureel goedkoper zijn dan dierlijk vlees. En dat plantaardige alternatieven qua textuur en smaak dan echt kunnen concurreren. Plantaardige hamburgers kunnen naar alle waarschijnlijkheid dierlijk vlees binnen nu en twee jaar al min of meer evenaren. Plantaardige kip is waarschijnlijk na 2023 een volledig alternatief. Kip is al dichtbij qua smaak en textuur, maar moet nog goedkoper geproduceerd kunnen worden om te concurreren met conventionele kip. Het bereiken van een werkelijk alternatief voor eieren en zuivel vergt waarschijnlijk nog een paar jaar extra.