Opeens waren ze er en inmiddels zijn ze niet meer weg te denken; de cinnamon buns. De gevlochten Zweedse en Deense kaneelbroodjes zijn al een tijd populair in Nederland. Maar steeds meer Scandinavische baksels maken hun debuut op Nederlandse menukaarten. Wordt de traditionele Zweedse fika, koffie met wat lekkers, ook deel van de Nederlandse eetcultuur?

Op de foto: Zweedse Semla's

Kaneel vs. Kardemom

In Nederland was de Scandinavische cinnamon bun bij de koffie een aantal jaar geleden nog louter verkrijgbaar bij de hippe-slow-drip-zaken in Amsterdam. Inmiddels heeft het broodje een vaste plek in het aanbod ‘zoet’ van vrijwel iedere casual horecazaak in de randstad. Het rijtje; appeltaart, carrotcake, brownie, cinnamon bun, lijkt de nieuwe norm. Afwijkender is zijn alternatieve zusje, de cardamom bun, die in landen als Zweden en Denenmarken met net zoveel gretigheid wordt gegeten. Het zoetje broodje krijgt door de kardemom een frisse en hartige bijsmaak, en wordt in Scandinavische horecazaken als 4850 en Selma’s in Amsterdam geserveerd. 

Kardemom wordt veel gebruikt Arabische en Zuid-Aziatische keukens. Minder bekend is dat kardemom ook in Scandinavische keukens erg populair is. Het kruid wordt in de nordic cuisine vaak aangetroffen in feestelijke baksels en broodjes. Kardemom wordt per hoofd van de bevolking in Zweden ongeveer 60% meer gebruikt dan in de VS. Lang werd gedacht dat de zaadjes van de kruidachtige plant uit de gemberfamilie door de handel van Vikingen in Scandinavië werd geïntroduceerd. Maar uit recenter historisch onderzoek blijkt dat de Moren verantwoordelijk zijn voor de introductie van het kruid in de noordelijke Europese landen, nadat ze zich in de 8e eeuw op het Iberisch schiereiland (Spanje & Portugal) vestigden.

Semla aka fastelavnsboller

Naast de buns maakt nu ook de Scandinavische Semla een opmars op Nederlandse menukaarten. De lekkernij heeft de vorm van een bol met daarin een soort amandelspijs en room, bestrooid met poedersuiker. De Semla wordt volgens de traditie alleen gegeten op Fettisdagen (vette dinsdag/vastenavond), maar tegenwoordig worden de bollen tussen Kerst en Pasen ook verkocht. Het woord Semla stamt af van het Latijnse semila, wat meel van zeer goede kwaliteit betekent. In Finland en Estland heet dit dessert laskiaispulla en de Denen noemen het fastelavnboller. De eerder genoemde Scandinavische bakkerij Selma’s verkoopt de zoete bollen, maar ook restaurants zonder noordelijke identiteit, zoals het Amsterdamse Libertine of Carla’s Conditorie in Utrecht, serveren de lekkernij. 

Fika

Zoetigheden zijn deel van het dagelijks leven in Scandinavië. In Zweden horen zoete baksels zelfs bij het dagelijkse eetmoment fika; koffie met iets lekkers. Koffiepauzes zijn zo belangrijk voor de Zweden, dat het bij veel bedrijven verplicht is om overdag een bepaalde tijd vrij te krijgen om fika te houden. Ikea heeft er zelfs een paragraaf over heeft op zijn corporate website: “Fika is meer dan een koffiepauze, het is een tijd om te delen, contact te maken en te ontspannen met collega's. Enkele van de beste ideeën en beslissingen komen op tijdens fika.​”

Magnus Nilsson, chef en auteur van het book 'Nordic Baking', omschrijft fika als: ieder eetmoment dat niet valt onder ontbijt, lunch of avondeten. Volgens Nilsson is fika ontstaan toen arbeiders nog lange dagen op akkers moesten werken en een snack tussendoor goed konden gebruiken. Tegenwoordig is fika vooral bedoeld om te socializen met collega’s. Wellicht zal het vele thuiswerken ervoor zal zorgen, dat fika in de horeca een grotere rol zal spelen, ook buiten Zweedse landsgrenzen. Denk aan de behoefte van thuiswerkers om er even tussenuit te glippen voor een kopje koffie en een frisse omgeving.