"Voedselverspilling, regeneratieve landbouw en de korte keten hebben door COVID-19 meer aandacht gekregen"

Wat is de impact van de coronacrisis op de foodsector? Ondernemersnetwerk Impact Hub Amsterdam deed er onderzoek naar, en sprak onder andere met Martijn Rol, Sectorspecialist Food bij de Rabobank, en Maarten Derksen, programmamanager bij Stichting DOEN. 

Op de foto: Peel Pioneers, een start-up die van sinaasappelschillen natuurlijke kleur- en geurstoffen maakt, lees hier hun verhaal in het digitale Food Inspiration magazine over no waste 

"Bedrijven in horeca, foodservice, detailhandel en (bedrijfs)catering zijn enorm hard getroffen in deze maanden, met een terugval in omzet van 70 tot 100%", vertelt Martijn Rol, Sectorspecialist Food bij de Rabobank. Veel voedselproducenten en leveranciers raakten daardoor van de ene op de andere dag hun afzetmarkt kwijt. Zij konden niet zomaar van afzetmarkt wisselen: toegang tot retailinkopers ontbreekt en de producten zijn vaak qua propositie of verpakking niet geschikt. Bedrijven die aan retail leveren, of zich gedifferentieerd hebben met een mix van retail en horeca, profiteren nu juist.

Waar kan een ondernemer rekening mee houden?

“Een goede kaspositie blijft heel erg belangrijk”, aldus Rol. “Ik verwacht dat onze klanten ook kritischer naar hun eigen keten gaan kijken. Kunnen ze hun producten lokaal verwaarden? Of dichterbij inkopen doen? Zijn ze flexibel als het op aanvoer en afzet aankomt? Zijn ze afhankelijk van één kritische grondstof of productielocatie?”

Rol neemt in de scenario’s voor zijn klanten ook het groeiende bewustzijn mee over de relatie tussen voedsel en gezondheid. De voortdurende discussie over vleesproductie- en verwerking en de toenemende populariteit van plantaardige alternatieven.

Roep om transitiekapitaal

Diezelfde ontwikkeling ziet ook Maarten Derksen, programmamanager bij Stichting DOEN, een partij die mensen en bedrijven ondersteunt die risico's durven te nemen om baanbrekende ideeën tot leven te brengen en daarmee anderen te inspireren. “Ons voedselprogramma bestrijkt een groot deel van de voedseltransitie; zeker voedselverspilling, regeneratieve landbouw en de korte keten hebben door COVID-19 meer aandacht gekregen, dat zien we terug in de markt. Het risico is dat de coronacrisis de aandacht afleidt van andere thema’s, zoals de eiwittransitie.”

"Wet- en regelgeving, campagnes en bewustwording spelen een rol, maar het belangrijkste is geld"

De ergste financiële klappen gaan over enkele maanden pas vallen, wanneer bedrijven zijn ingeteerd op hun reserves, vermoedt Derksen. Waar de samengestelde boxen zullen verdwijnen, blijft de online markt groeien - dat is voordelig voor grotere spelers zoals Picnic, maar ook voor kleinere ondernemers. Wil deze aandacht en versnelling echter doorzetten, dan is er meer ondersteuning nodig, benadrukt hij. “Wet- en regelgeving is heel wezenlijk voor start-ups en voor nieuwe samenwerkingsverbanden. Campagnes en bewustwording spelen eveneens een rol, maar het belangrijkste is geld voor ondersteuning van innovaties en nieuwe spelers. Het risico in het begin is groter en je kunt tijdelijk minder inkomsten hebben. Daarvoor is transitiekapitaal nodig.”

Hoe betaalbaar is duurzame en lokale voeding?

Een grote vraag daarbij is hoe betaalbaar duurzamer en lokaler eten is voor iedereen. Derksen: “De economische crisis gaat langer duren dan drie maanden. Mensen gaan keuzes maken in hun aankopen. Hoe krijgen we iedereen mee? Als daar geen aandacht voor is, dan kan dat wel eens heel lastig worden. Maar die aandacht voor waar je eten vandaan komt, dat wordt niet zomaar stopgezet. Misschien vertraagt de groei in deze sectoren, maar die verandering gaat door."