Iedere ondernemer is bezig uit te vogelen wat de nieuwe normaal wordt. De toekomst van ons voedsel, reizen, technologie, ga zo maar door. In 2018 sprak Food Inspiration twee journalisten die al jaren op een opvallend corona-proof bezig zijn met de nieuwe normaal. Shared Studios brengt mensen wereldwijd op een veilige manier met elkaar in contact. 

Foto door: Ian Douglas

Op ruim zo’n veertig plekken in de wereld staan portals, zeecontainers met videoverbinding die een diepgaande connectie tussen mensen en culturen tot stand brengen. Amar Bakshi werkt hard aan de globale expansie van het portal-concept, dat hij in 2014 samen met collega-journalist Michelle startte. Het begon als een tijdelijk kunstproject, maar dankzij het enthousiasme en de betrokkenheid van de deelnemers is het project uitgegroeid, met grootste plannen voor meer portals. 

Wat zijn portals? 

“Een portal is allereerst een fysieke plek, waar we door slim gebruik te maken van technologie connecties smeden tussen mensen en gemeenschappen die elkaar anders nooit zouden ontmoeten. We creëren wormholes naar andere plaatsen op de wereld”, licht Amar toe. De goudkleurige zeecontainers of kleinere opblaasbare varianten trekken nieuwsgierigen aan als een magneet. Maar portals kunnen ook gecreëerd worden in bestaande ruimtes of tijdens events met behulp van manshoge beeldschermen. De meeste portals zijn echte eyecatchers en staan vaak centraal in de publieke ruimte, zoals in openbare parken of op drukke pleinen, bij musea of kunstcentra, maar ook in meer gesloten omgevingen als vluchtelingenkampen, technologie hubs en onderwijsinstellingen.

Focus op techniek

‘We stelden ons de vraag: hoe kunnen we twee omgevingen die we verbinden, laten voelen als één ruimte? In tegenstelling tot bestaande technologieën als Skype creëren we een continuous environment. Je kijkt als het ware in de andere ruimte, alsof je in de deuropening staat. Je kunt elkaar recht in de ogen kijken en op ware grootte zien. Omdat je allebei vrij in je eigen ruimte kunt bewegen, is het bijna alsof je bij elkaar in dezelfde kamer bent. We versterken die gewaarwording door de ruimtes zoveel mogelijk op elkaar te laten lijken. En omdat de techniek almaar beter wordt, zal ook de beleving steeds realistischer en intenser worden.’

Vervolgens zijn het de bijna ceremoniële details die voor de deelnemers bijdragen aan de totaalbeleving. Kleine design tweaks - zoals de volledig met stof beklede binnenzijde, de gouden kleur van de container, het gedimde licht. Het zorgt voor een effect van verwondering, waardoor mensen zich als vanzelf meer openstellen voor een bijzondere ontmoeting. 

De essentie

Hoe zou het zijn als spreken met mensen waar ook ter wereld net zo persoonlijk zou kunnen voelen, als praten met je klasgenoten of collega’s? Dat vraagt om meer dan een mindshift in denken over technologie en afstand. “Bestaande technieken zoals Skype of Chatroulette stellen je in staat om in contact te komen met bekenden of juist vreemden, maar vrijwel altijd zijn die gesprekken erop gericht om iets te bereiken. In onze portals creëren wij de gelegenheid om gesprekken te voeren zonder vooropgezet doel en zonder geplande follow-up”, verklaart Amar. “In een intieme setting heb je bij ons een dialoog van 20 minuten met een wildvreemde, die net zo nieuwsgierig is naar jou als jij naar hem of haar, maar wie je normaal gesproken nooit zou zijn tegengekomen. Die vorm van verbinding - op basis van gelijkwaardigheid - is heel bijzonder.”

Op de een of andere manier zorgt die purposelessness ervoor dat het gesprek oprechter, diepgaander en eerlijker is. Niemand heeft iets te verliezen. De setting voedt de nieuwsgierigheid en daagt deelnemers uit zich open te stellen. In een wereld waarin je (opr)echte aandacht en gekochte boodschappen nauwelijks meer van elkaar kunt onderscheiden wordt ongedwongen contact steeds waardevoller.

Hoe het werkt

Een portal werkt als een soort openbare voorziening. Instellingen - universiteiten, steden, musea of bedrijven - zetten een portal op voor hun lokale gemeenschap. De instelling is verantwoordelijk voor de funding en gaat doorgaans de commitment aan voor meerdere jaren. Shared Studios verbindt de hub met het internationale portalnetwerk, zet een relevante programmering op en activeert de lokale gemeenschap. 

Elke portal heeft een eigen fulltime portal curator. Zij zijn zowel conciërge als programmamanager en helpen bij het hosten van speciale projecten, events en performances. Amar: “Vergelijk de rol van curator maar met die van een bibliothecaris. Die zal tegen iemand zeggen: ‘Als dit je interesseert, dan adviseer ik je dit boek of dit artikel te lezen. Ben je geïnteresseerd in jazz, luister dan ook eens naar deze artiest.’ De rol van de curator is om te helpen je blik op de wereld te verruimen. Er zijn zoveel mensen die bijna nooit hun postcodegebied uitkomen, laat staan hun land. Onze curatoren helpen ze, in gepaste stapjes en met de juiste tips, een rijker leven te krijgen. Zij helpen lokaal te bouwen aan een global community-cultuur.”

Een portal kan soms een enorme positieve beweging veroorzaken voor hele gemeenschappen. In Milwaukee is een portal geplaatst in een van de getto's. Een gesloten gemeenschap waar mensen doorgaans niet naar binnen durven en niet naar buiten kunnen. De portal heeft - dankzij het harde werk van de curator aldaar - de wereld geopend voor deze mensen. En die enorme verbindende kracht reikt verder dan die paar honderd mensen die de portalbeleving zelf ervaren.

Op de foto: Initiatiefnemer Amar Bakshi

Programmering

Naast de persoonlijke een-op-een connecties die via de portal tot stand komen, zijn er ook events, workshops, optredens en speciale projecten die vanuit de portals gehost worden. De openingstijden en het type programmering variëren per portal. “In Mexico-Stad lopen dagelijks tienduizenden mensen langs de portal. Daar kunnen ze hem met gemak 16 uur per dag open houden. Maar in het vluchtelingenkamp in Irak wonen in totaal maar zo’n 3.000 mensen. Die portal is daarom vooral geprogrammeerd rond educatie en verbindt met technologie hubs en scholen. In principe kan iedere hub met iedere hub verbinden, maar het is geen random matchmaking wat we doen. We bouwen echt aan een programmering die lokaal relevant is. Onderschat niet hoeveel werk zo’n programmering is: een volle dag van connectie, vergt ook minimaal een dag voorbereiding. De meeste portals draaien daarom op een klein team van 3 tot 4 personen, die samen zorgdragen voor de programmering.’

Doordat alle portals met elkaar in verbinding staan en allemaal hun eigen dedicated portalcurator hebben, is Amar met zijn team in staat unieke verbindingen tot stand te brengen. “Steeds vaker weten eventorganisatoren ons daarvoor te vinden. Wij kunnen de ene dag een chefs-jam hosten, waarbij we op 20 plekken verspreid over de wereld chefs samen recepten laten ontwikkelen, de volgende dag kunnen we tech start-ups samenbrengen en de dag erna vanuit één locatie een live optreden organiseren waar de andere portals op kunnen afstemmen. Het unieke is dat we - dankzij ons netwerk - al die verschillende zaken enorm snel kunnen programmeren en realiseren.”

 

"Het effect van een portal-ervaring? Meer begrip, onderling respect en interesse voor de ander. Persoonlijke verbinding, een uniek moment van inspiratie, een open mind en een vervuld hart."

Een beweging van onderaf

Amar voelt zich enorm gesteund in zijn initiatief. ‘Onze portals draaien uitsluitend dankzij de mensen die zelf op ons afkomen. Sommige mensen voelen instinctief het magisch potentieel dat onze portals in zich dragen. Van over de hele wereld bellen of mailen mensen ons, omdat ze iets hebben gezien of gehoord. Het zijn deze enthousiastelingen die belangeloos hun tijd en netwerk inzetten om partners en funding te vinden, hun gemeenschap mobiliseren en zo nieuwe portals helpen lanceren. Regelmatig groeien deze ambassadeurs uit tot portalcurators. Inmiddels zijn we zo groot gegroeid dat de eerste portalcurators de functie van Portal Director op zich hebben genomen. Zij helpen nu andere instellingen om een eigen portal te lanceren op nieuwe locaties. Ze gaan daarheen, trainen de lokale teams en installeren de techniek.”

De uitdaging waar Amar zich nu voor gesteld ziet, is om dit netwerk van portals met een gezonde snelheid te laten groeien. “Momenteel hebben we meer dan 30 permanente portals over de hele wereld. We hebben ruim 75 curatoren aan het werk, voor velen van wie dit hun fulltime baan is.” Maar hoe koester je die magie als je groter wordt? Hoe bewaak je de inhoudelijke programmering, hoe behoud je de culturele verscheidenheid, hoe zorg je voor betekenisvolle connecties? Amar: “De cultuur die we in onze organisatie hebben is niet de cultuur die ik heb gecreëerd, maar die van onderaf is ontstaan. Mijn taak is nu om die cultuur, onze normen en waarden, kernachtig samen te vatten en kristalhelder uit te dragen, om zo de juiste mensen aan te trekken die onze groei kunnen versnellen.”

De parallel met eten

Om op een gezonde wijze te kunnen groeien en een sustainable business te bouwen, zoekt Amar nieuwe manieren om omzet te genereren. Events zijn een belangrijke bron van inkomsten, maar ook de wereld van food en hospitality brengt kansen. “Er zijn steeds minder plekken en momenten waar de tafel letterlijk is gedekt voor gesprekken zonder vooropgezet doel. Daar zien wij een mooie parallel met onze portals. Je gaat niet aan tafel met het idee ‘ik wil dit en dit bereiken’. Zakendiners daargelaten. Aan de eettafel zijn de gesprekken vrijer, eerlijker. Je kunt het met elkaar oneens zijn, maar je twijfelt niet of de ander echt overtuigd is van zijn mening. Op hun manier zijn de restaurateur, de serveerster, de barman en de chef allemaal curatoren van hun omgeving.”

Als je de werelden van portals en food combineert, ontstaat wederom magie. Voeding is een universele behoefte en naast voedzaam ook esthetisch en cultuurgebonden. Dat maakt het een fantastische conversation starter of ijsbreker voor ontmoetingen. En zo is ook het idee van Shared Meals en Shared Dining ontstaan, waarbij binnen de portalomgeving verbinding rondom eten wordt georganiseerd. Bijvoorbeeld door het gesprek aan de eettafel uit te strekken naar een andere portal elders op de wereld.

Oorsprongsverhalen

Het team zit niet stil. “We zijn volop nieuwe kansen aan het verkennen. Zo is er vanuit de voedselproducerende markt veel interesse om het oorsprongsverhaal van hun producten aan de wereld te vertellen. Bijvoorbeeld om aan te tonen dat chocolade slaafvrij of koffie op duurzame wijze geproduceerd wordt. Vanuit dat idee hebben we tijdelijk een opblaasbare portal opgezet op een citrusboerderij in Santa Cruz, Mexico. Mensen die met deze portal verbinden, kunnen kennismaken met de makers en zien hoe en waar het fruit geteeld wordt. Het kan nog persoonlijker, als mensen vragen kunnen stellen aan de teler van hun thee of koffie.”