Johan Leenders en zijn moeder Annelien begonnen in 2017 met vijftig kippen op hun akkerbouwbedrijf in Swifterbant. Inmiddels telt het bedrijf Oranjehoen er meer dan 50.000. “Geen kiloknallers”, verduidelijkt zoon Leenders. “We willen zo veel mogelijk een kringloopboerderij zijn.” Daarom krijgen de vleeskippen een uniek dieet.

Horecaleverancier Jimmy Loves Food uit Amersfoort nam eind augustus een bus vol horecaondernemers en koks mee langs diverse partners, waaronder Schmidt Zeevis, Dutch Wasabi, Kaasfort Amsterdam en Oranjehoen om te sparren over de (duurzame) keuzes die deze bedrijven maken. Food Inspiration ging mee op pad.

De Oranjehoen kippen scharrelen rond in een door de dierenbescherming bekroonde ‘diervriendelijke stal’. Hun maaltijden bevatten vanwege de CO2 footprint geen soja - wat uniek is voor de vleeskuikenhouderij - maar lokale eiwitten, zoals lupine en veldbonen. Daarnaast krijgen ze kruiden als kurkuma en oregano, maar ook de afgekeurde wortels en bieten, afkomstig van eigen land.  

“We zijn begonnen als akkerbouwbedrijf en dat zijn we nog steeds”, vertelt Johan. “Dat is onze hoofdtak.” Onder meer haver, tarwe, gele- en rode ui, wortel en rode biet worden rondom de boerderij geteeld. De wortels en rode bietjes die vanwege hun vorm worden afgekeurd voor de verkoop, voeren ze aan de kippen. “We oogsten jaarlijks 75.000 kilo bieten en 99.000 kilo wortels. 20% van alles wat we telen, wordt afgekeurd. Die producten zijn dan te groot, te dik of te krom.” De afgekeurde wortels en bieten worden gedroogd en gemalen en in het kippenvoer verwerkt. De kippenmest wordt weer gebruikt om de landbouwgrond te verrijken. “We willen op zoveel mogelijk punten een kringloopboerderij zijn.” 

En moeder Annelien is ervan overtuigd: vanwege haar wens om kruiden aan het dieet toe te voegen, is antibiotica voor de kippen overbodig geworden. “De traag groeiende Oranjehoen is door de extra kruiden en groente in het voer vitaler, antibiotica is daarom niet nodig.” 

Vijfsterrenkip

Johan Leenders en zijn moeder Annelien omschrijven hun kip ook wel de Vijf Sterren Kip, omdat ze vijf criteria hebben waar de Oranjehoen aan moet voldoen: De kippen hebben het Beter Leven Keurmerk, krijgen lokaal kringloopvoer, zijn vrij van antibiotica, scharrelen rond op een energieneutrale boerderij en zijn onderscheidend in kleur en smaak.

Kleurverandering door dieet

Bijzondere bijkomstigheid van het dieet van wortel en rode biet, is dat de vleeskippen oranje kleuren. “En je bent wat je eet”, zegt Johan over de smaak van de kip die volgens hem malser en sappiger is door het aangepaste voer. 

“We wilden geen kilo’s knallen, maar ook kijken naar dierenwelzijn. Dat houdt in: minder kippen in een stal - zo hebben de kippen dezelfde bezetting per vierkante meter als biologische kippen - daarnaast hebben ze de mogelijkheid om buiten te scharrelen en er zijn geen ‘plofkip-taferelen’. “We werken helemaal volgens het principe van de Dierenbescherming en het Beter Leven Keurmerk. We gebruiken dit als basis maar gaan nog veel verder voor het leven van onze kippen.” De kippen kunnen er een stofbadje nemen, comfortabel neerstrijken in het stro, de warmte opzoeken van de infraroodpanelen, hebben plateaus om te zitten en de mogelijkheid om onder een schaduwdoek bescherming te zoeken tegen de zon. “Fijn voor de kippen en voor ons kost het niet veel extra’s.” De familie Leenders is er dan ook trots op de winnaar te zijn van de Deltaplan Veehouderij Awards 2023 van de Dierenbescherming. 

Lokale eiwitten

Door te kiezen voor lokale eiwitten - bonen uit Europa - wordt 105 hectare aan sojateelt bespaard, dat is gelijk aan 210 voetbalvelden. “Daardoor is de CO2 footprint van het voer bijna 40% minder. We weten zelfs de footprint per kilogram product”, zegt Johan trots. Johan liet zijn bedrijf in het Low Food Lab hiervoor volledig doormeten: van watergebruik, elektriciteit tot productinkoop.

Zoon en moeder willen een energieneutrale boerderij. Het dak van de stallen werd daarom volgelegd met zonnepanelen, er kwam infraroodverwarming voor de kippen en de boerderij ging van het gas af. “We willen naar een klimaatneutrale Oranjehoen. Momenteel lopen we al voorop, maar we willen hierin blijven verbeteren.”