Waar Nederland aan de vooravond staat van nieuwe verkiezingen, is er ook in België politieke onrust. Daar wordt al tijden koortsachtig vergaderd over een begrotingsakkoord. Nog altijd is het de regering niet gelukt om te bepalen waar ze de komende jaren 10 miljard euro wil besparen. In de gesprekken lag een tijdlang ook de verhoging van de btw op tafel als mogelijke maatregel. In tegenstelling tot veel andere ondernemers, ben ik daar niet op tegen, maar we zijn wel toe aan een herbezinning van het huidige absurde systeem van regels.
Wim Ballieu is een bekende tv-kok en horecaondernemer. In 2012 opende hij zijn eerste Balls & Glory-restaurant, inmiddels is het concept – dat de traditionele gehaktbal centraal stelt op het menu – uitgegroeid tot een succesvolle Vlaamse fast casual keten. Ballieu schrijft voor Food Inspiration over zijn ervaringen als horecaondernemer.
Ik beken: ik heb als ondernemer altijd graag belastingen betaald. Niet omdat ik daar vrolijk van word op het einde van de maand, maar omdat ik geloof dat belastingen een vorm van wederkerigheid zijn. Je betaalt mee aan een samenleving waar ook jouw mensen veilig, gezond en opgeleid in kunnen werken.
"Een btw-verhoging? Prima. Maar dan wel met logica graag."
En toegegeven, boekhouden is nooit mijn sterkste vak geweest. Dus ik heb liever één heldere boekhouding, dan de gymnastiek van een witte én een zwarte kassa. Sinds de invoering van de witte kassa in 2012 hebben we bij Balls & Glory de keuze gemaakt om gewoon te doen wat juist is: wit werken, bijdragen en belastingen betalen. Daar hoort ook de belasting over de toegevoegde waarde bij – de btw. En juist die toegevoegde waarde lijkt in het publieke debat soms vergeten te worden.
Een verhoging? Prima. Maar dan wel met logica graag. Nu er opnieuw gesproken wordt over een verhoging van de btw, merk ik dat veel ondernemers zich meteen verzetten. Ik niet. Integendeel: als dat de prijs is voor een eenvoudiger, transparanter en rechtvaardiger systeem, dan teken ik daarvoor. Want de huidige btw-regelgeving in België is een kluwen van uitzonderingen.
"Een enkel tarief zou alles en iedereen helpen."
In één restaurant werken we vandaag met minstens vier tarieven: 6% voor afhaal, 12% voor consumptie ter plaatse, 21% voor wijn of bier, 0% voor kraanwater – tenzij er citroen in drijft, dan is het 21%. Het is absurd. Zelfs de controleurs raken het overzicht kwijt.
Mijn pleidooi is dus niet tegen een verhoging, maar voor uniformisering. Een enkel tarief – bijvoorbeeld 9% – zou alles en iedereen helpen: de ondernemer, de boekhouder, de controleur én de consument. En als de overheid daardoor iets meer ophaalt, zolang dat gepaard gaat met duidelijkheid en efficiëntie, dan noem ik dat vooruitgang.
De vergeten betekenis van toegevoegde waarde
Btw staat voor belasting over de toegevoegde waarde. Maar waar ís die waarde nog vandaag? In de voedingssector hebben we het vaak over functionele versus hedonistische consumptie. Een broodje met kaas krijgt 6%, een glas champagne aan tafel 21%. Een pot yoghurt in de supermarkt is ‘noodzakelijk’, een dessert in een restaurant ‘luxe’. Maar is dat onderscheid nog van deze tijd?
"We moeten opnieuw durven investeren in waardecreatie."
De grenzen tussen voeding, beleving, gezondheid en cultuur zijn vervaagd. Een maaltijd buiten de deur is geen decadentie; het is deel van ons sociaal weefsel. Een chef die lokaal kookt, voedselverspilling tegengaat en mensen rond de tafel brengt, creëert échte toegevoegde waarde – maatschappelijk én economisch. Waarom zou dat zwaarder belast worden dan een industrieel geproduceerde kant-en-klaarmaaltijd zonder verhaal van de supermarkt?
Als samenleving zouden we opnieuw moeten durven investeren in waardecreatie. Niet enkel de financiële, maar ook de sociale en culturele. Want zonder toegevoegde waarde valt er ook geen belasting te heffen.
Van complex naar coherent
De huidige wetgeving vraagt om herinterpretatie. Wijzelf voeren vandaag de dag bijvoorbeeld zeer demotiverende discussies met de fiscus over het btw-tarief op festivals. Is een foodtruck op een festivalweide met muziek ‘mobiele verkoop met podiumkunsten’? Dan is het btw-tarief namelijk 6%. Is er geen podium? Dan wordt het plots 12%.
Dat soort regels maakt ondernemen onzeker en stimuleert de grijze zones die we net wilden bannen. Maar het is ook gewoon pertinent oneerlijk. Een helder, uniform systeem zou de controle eenvoudiger maken, het speelveld eerlijker en de administratie lichter. Laat de overheid dan ook haar kant van de deal nakomen: een efficiënte administratie, duidelijke communicatie en een eerlijke handhaving.
Meer waarde, minder ruis
Belastingen zijn niet de vijand. Onzekerheid en complexiteit zijn dat wel. Want als we allemaal werken aan échte toegevoegde waarde, dan wordt de belasting daarover vanzelf iets om trots op te zijn. Btw mag dan staan voor 'belasting over de toegevoegde waarde' – ik lees het liever als: 'Bijdragen Tot Welvaart'.
