Een jaar na het begin van de eerste horecalockdown. Foodservice, ofwel de horeca en andere out of homekanalen, is door corona teruggezakt naar het niveau van omstreeks 1998. Althans, als je kijkt naar de percentuele verhouding tussen de uitgaven at home en out of home.

Foto door: Chantal Arnts

Toen, twee jaar voor de millenniumwisseling, was de verhouding als volgt. Van elke foodeuro die de Nederlander besteedde, gaf hij ongeveer tachtig eurocenten - toen nog guldencenten natuurlijk - uit bij supermarkten, bakkers, slagers en andere foodretailers. Horeca, catering en andere gelegenheden buitenshuis hadden dus een aandeel van 20 procent in de Nederlandse voedselbestedingen.

Kleine hap uit de koek

Volgens cijfers van FoodService Instituut Nederland gaven Nederlanders in 2019 ruim 41 miljard euro uit bij supermarkten en andere foodretailers. In de horeca, catering en aanverwante foodservicebedrijven werd ruim 21 miljard gespendeerd. Het aandeel van out of home was derhalve 34 procent voordat coronajaar 2020 begon. Vorig jaar was de hap uit de koek fors kleiner: volgens het FSIN gaat het om 21 tot 22 procent, heel nipt boven het aandeel van 1998 dus.

Absolute bedrag: circa 2001

Het absolute bedrag dat buitenshuis door consumenten is uitgegeven lag in 2020 nog wel beduidend hoger dan in 1998. Het was toen circa 10 miljard euro tegen ruim 13 miljard vorig jaar; dat is vergelijkbaar met de jaren 2001-2003. Delivery, afhaal én de zomermaanden hebben het leed enigszins verzacht. Maar ten opzichte van 2019 betekent dit wél een aderlating van bijna 8 miljard, aldus het FSIN.

USA: zelfde beeld

Het is geen exclusief Nederlands beeld dat de horecacijfers zijn gedaald naar het niveau van het einde van de vorige eeuw. In de Verenigde Staten was dit zelfs in absolute bedragen gemeten al het geval in de eerste coronamaand maart 2020. De USDA stelt: “De fooduitgaven away from home lagen in deze maand op het niveau van maart 1997.” Dat de val in de VS dieper was dan in ons land, mag geen verwondering wekken. Amerikanen geven normaliter iets meer dan de helft van al hun eetgeld uit in restaurants; de horecalockdown komt dan dus nog harder aan.

At home versus out of home

Deskundigen voorspelden al vele jaren geleden dat het buitenshuisaandeel bij eten en drinken in ons land snel richting 40 procent zou gaan. Dat aandeel is nog nooit gerealiseerd, ondanks een groeiversnelling in de eerste jaren na 2000. De economische crisis van 2009-2014 stuitte de opmars van de consumptie buitenshuis. Consumenten ruilden massaal het restaurant in voor de supermarkt. In 2019 lag de verhouding at home versus out of home zodoende op hetzelfde niveau als voor de crisis: 66 tegen 34.

Naar 40 procent?

Uit de periode na 2009-2014 kunnen we opmaken, dat het jaren duurt voordat de horeca weer opkrabbelt na een crisis. Maar deze coronacrisis is geen gewone economische crisis. Gezien het recordbedrag aan spaargeld en reserves bij particulieren, is zeker niet uit te sluiten dat de Nederlanders in 2022 zelfs méér dan 34 cent van elke voedseleuro gaan uitgeven in de horeca en de rest van de foodservice.