Transitiekundige Anna-Louisa Peeters: "We moeten onze fixatie op dierlijk eten doorbreken"

Hoe kunnen we Nederlanders meer plantaardig laten eten en wat is daarin de rol van foodprofessionals? Dat was de vraag die industrieel ontwerper en transitiekundige Anna-Louisa Peeters stelde voor haar promotieonderzoek. Food Inspiration sprak met haar en vroeg haar naar de oplossingen voor een meer plantaardig eetpatroon.

Voorbij het vervangen

Peeters onderzocht hoe verschillende ontwerpstrategieën kunnen bijdragen aan het versnellen van eiwittransitie. De afgelopen tien jaar kregen vlees- en zuivelvervangers – en de laatste tijd ook hybride producten – veel aandacht. Die helpen de consument om meer open te staan voor plantaardige opties, maar houden tegelijkertijd de fixatie op dierlijke producten in stand, aldus Peeters. “In mijn proefschrift pleit ik ervoor dat we voorbij moeten aan de categorie van vervangers. Ze spelen zeker een rol in de transitie, maar nu krijgen ze te veel aandacht.”

Lees ook

"Consumenten kiezen pas plantaardig als het minstens net zo lekker is als vlees"

Interview Vivera, pionier in plantaardige maaltijdcomponenten en vleesvervangers

“Vleesvervangers en hybride opties worden vaak gepresenteerd als hét antwoord op de eiwittransitie, maar dat zijn ze niet. Ze passen goed in onze bestaande economie en hun impact is heel meetbaar, wat bedrijven die gericht zijn op kwartaalresultaten en jaardoelen aanspreekt. Maar het is maar een van de mogelijke oplossingen. Voor het versnellen van de eiwittransitie, kunnen we het beste een diversiteit aan strategieën nastreven.” 

7 bewezen strategieën voor een meer plantaardig eetpatroon

Náást vleesvervangers en hybride producten zijn er andere oplossingen die volgens Peeters bijdragen aan de versnelling van de eiwittransitie. Die 7 bewezen strategieën zijn:

1. Nudging, door het slim inrichten van de voedselomgeving. Bijvoorbeeld door plantaardige producten op ooghoogte te presenteren in de supermarkt.

2. Consumenten bewust begeleiden met informatie en tips over gezond eten, onder andere door middel van kookboeken, culinaire tv-programma’s, vega-maaltijdboxen en onlinen recepten.

3. Ondersteunen van sociale bewegingen. Als foodondernemer kun je mensen meenemen in een collectieve challenge, campagne of programma, zoals Groen Gezond of de Nationale Week Zonder Vlees en Zuivel.

4. Het aanwakkeren van enthousiasme voor planten. Daar is een cultuuromslag voor nodig.  Peeters: “We moeten planten gaan beschouwen als de helden in ons dieet. Ze zijn lekker, gezond, voedzaam en beter voor milieu en dierenwelzijn. Tegelijkertijd kunnen vlees en zuivel gewoon aan boord blijven als smaakmakers in ons eetpatroon. Dieren spelen een rol in een gebalanceerd voedselsysteem, maar een veel kleinere dan we ze nu toeschrijven. Chefs hebben hier een belangrijke voorbeeldrol.”

5. De status quo uitdagen door publieke provocatie en activisme, zoals dat gebeurt onder andere door de Plofkip-campagne, de Cowspiracy-documentaire en de petitie voor plantaardige schoolmelk.

6. Het stimuleren van systeemverandering door regulering en sectorafspraken. Denk aan een verbod op vleespromoties vanuit de overheid of invoering van True Pricing. Peeters: “Als we de true pricing zouden doorvoeren voor dierlijke producten – inclusief de impact op klimaat en de kosten voor de volksgezondheid – dan is een plantaardig eetpatroon een no-brainer. Maar daar is ons systeem nog niet op ingericht. Mogelijk is daar eerst een diepere crisis voor nodig.”

7. Focus op het herstellen van de verbinding tussen consument en natuur, bijvoorbeeld via alternatieve voedselnetwerken en korte-keteninitiatieven, zoals de gemeenschapsboerderijen van Heerenboeren en Lenteland.

Vier nieuwe kansrijke paden

Naast bestaande strategieën ontdekte Peeters in haar onderzoek ook vier kansrijke paden die nog nauwelijks worden bewandeld:

1. Focus op inclusiviteit. Campagnes zouden zich moeten richten op een bredere doelgroep. “Veel initiatieven spreken vooral een jonge, progressieve, stedelijke ‘havermelkelite’ aan. Daarmee blijft een groot deel van de samenleving buiten beeld.”

2. Neofobie aanpakken. Onbekende gerechten en ingrediënten toegankelijk maken. Peeters: “Veel internationale keukens – zoals de Indiase, Oost-Aziatische of Mediterraanse – hebben heerlijke plantaardige opties, maar veel mensen zijn daar niet bekend mee. De horeca kan hier een rol spelen, want buitenshuis proberen mensen makkelijker iets nieuws.”

3. Bewust afbouwen. In plaats van alleen kijken naar méér plantaardig, zullen we ook expliciet de inname van dierlijke eiwitten verminderen. In tegenstelling tot wat je zou verwachten zijn dat geen communicerende vaten. “Een deel van de transitie is loslaten wat ons niet meer dient. Dat vraagt een wezenlijk ander soort proces.”

4. Combinatie-strategie. Uiteindelijk is er geen silver bullet in deze transitie. “Niet wedden op één paard, maar een diverse waaier aan complementaire interventies inzetten. Een juiste combinatie is daarbij cruciaal.”

Het volledige interview met Anna-Louisa Peeters en meer interviews met CEO's en experts uit de wereld van eten en drinken vind je in het Food Inspiration Trend- & Transitierapport 2026. Vraag hier de gratis preview aan »

Zonder wrijving geen glans

Transities verlopen nooit zonder weerstand. “Binnen de voedingsindustrie betekent het dat in sommige bedrijven achter de schermen zich een intern veranderproces zal moeten voltrekken. Voor sommige producenten zijn dierlijke producten hun bestaansrecht of een merkicoon. Denk aan producten als de Unox rookworst of de Van Dobben rundvleeskroket. Daar zijn inmiddels vegetarische en hybride varianten van ontwikkeld, maar mogelijk zijn er ook gesprekken nodig om te zoeken naar andere iconen en om de aandacht intern te verschuiven. Inkopers hebben soms jarenlange relaties opgebouwd met leveranciers. Die gesprekken zijn voor sommige collega’s écht pijnlijk, maar ze zullen wel gevoerd moeten worden.”

Lees ook

4 kansen voor chef-koks op het gebied van plantaardig koken

Volgens WUR-onderzoeker Yolie Michielsen hebben chefs een sleutelrol in de eiwittransitie