De horeca en de vrijetijdseconomie behalen in 2023 een omzet die nog altijd 6% zal liggen onder het niveau van 2019. Kosten stijgen, de koopkracht daalt. Experts van ABN AMRO geven in een onlangs gepubliceerd sectorrapport prognoses voor de horeca in het komende jaar.

Consumenten zullen in 2023 minder uitgeven aan ‘niet-essentiële zaken’. Hiertoe behoort ook horecabezoek. Consumenten van oudere generaties zullen aanmerkelijk meer beknibbelen dan de jongere generaties, blijkt uit onderzoek. Er lijkt een (milde) recessie in aantocht: de horecaconsument laat dan traditioneel zijn euro's minder uitbundig rollen.

Op basis van de historie schetst de bank wat er in 2023 kan gebeuren met de horeca.

Horeca: “Beweegt omzet mee met bbp?”

“In tijden van recessie neemt de horecaomzet af. Zo daalde het bruto binnenlands product (bbp, het inkomen van ons hele land) tijdens de financiële crisis in 2009 met 3,9% terwijl de omzet in de horeca afnam met 4,8%. Zodra het bbp weer steeg, nam de omzet juist weer extra toe.”

Wel maakt de bank een kanttekening: omdat de werkloosheid laag is, kan de komende recessie anders uitpakken. “De consument heeft nu meer baanzekerheid en daardoor mogelijk meer vertrouwen om uitgaven te blijven doen. Ook hebben consumenten relatief veel spaargeld opgepot tijdens de coronapandemie.”

Hotels: “Belemmeringen spelen parten”

De bezettingsgraden en kamerprijzen zitten weer in de lift. Maar ook in 2023 komt de hotellerie nog niet terug op het niveau van 2019. ABN: “Allerlei belemmeringen spelen de hotels parten. Dit betreft onder meer personeelstekorten, stijgende energie- en inkoopkosten, de limiet op het aantal vluchten van en naar Schiphol, uitgestelde belastingschulden die terugbetaald moeten worden én een stijgende rente, waardoor investeren relatief duur wordt.”

“ABN AMRO verwacht dat de zakelijke markt zich niet volledig herstelt. Bedrijven bezuinigen meer op hun reisbudget. Veel bedrijven hebben meer aandacht voor duurzaamheid tijdens reis en verblijf. Bovendien is tijdens de coronacrisis gebleken dat virtueel overleg een goed substituut is voor fysieke ontmoetingen.”

Restaurants: “Hoge werkdruk, krimp koopkracht”

Citaat over de restaurantsector: ”Hoewel door het inhaaleffect na corona het beeld ontstaat dat de restaurantbranche goed herstelt van de coronacrisis, is de werkelijkheid weerbarstig. Zo loopt het aantal faillissementen van restaurants inmiddels op. Terwijl in de maanden januari tot en met augustus gemiddeld zeven eet- en drinkgelegenheden per maand failliet gingen, steeg dit aantal in de maand september naar twintig.”

De branche kampt met veel uitdagingen, verkondigt de bank. "Zo hebben restaurants last van personeelstekorten waardoor de bedrijfsvoering onder druk komt te staan. Ze zijn soms gedwongen een dag extra dicht te gaan, waardoor ze omzet mislopen. Door de arbeidskrapte ervaart 42% van de horecaondernemers hogere werkdruk voor het personeel."

"Door druk op de koopkracht volgend jaar is de kans groot dat consumenten minder vaak uit eten gaan en/of minder uitgeven per maaltijd. In combinatie met de sterk gestegen kosten is daarom de verwachting dat in 2023 meer restaurants failliet gaan en de omzet krimpt, naar verwachting met 2%.”

Cafés: “Krimp ten opzichte van 2022”

Over de drankverstrekkende sector schrijft ABN AMRO: ”Ook hier geldt: cafés krijgen steeds meer te maken met stijgende kosten voor personeel, energie en inkoop. Zo nemen de bierprijzen sinds juli 2021 sterk toe. De binnenlandse afzetprijzen van de bierproducenten lagen in augustus 8,9% hoger dan in dezelfde maand een jaar geleden. Voor 2023 verwachten we een krimp van 3% ten opzichte van 2022."

Fastfood: “Nog wel goedkoper alternatief?”

De bankexperts voorzien voor de fastfoodsector een groei van 2% ten opzichte van 2022. Het is hiermee het enige horecasegment dat in 2023 voor het vierde jaar op rij groei laat zien. “Fastfood floreert vaak tijdens economische crises”, aldus het rapport. “Zo namen de omzetten tijdens de financiële crisis van 2009 toe terwijl de luxere horeca juist minder omzette.”

“Dit zou betekenen dat fastfood ook volgend jaar groeit ten opzichte van 2022. Wel moet daar de kanttekening bij geplaatst worden dat de prijzen van fastfood fors gestegen zijn en inmiddels bijna 33% hoger liggen dan in 2015. De prijzen in restaurants lagen in september 25% hoger dan in 2015. Door de gestegen prijzen is het de vraag of fastfood een goedkoper alternatief blijft.”

Catering: “Blijft steken op 79%”

”Catering kampte voor de coronacrisis al met problemen,” schrijven de marktdeskundigen van ABN AMRO. “De omzet herstelde na de kredietcrisis moeizaam en was nog niet op het niveau van vóór 2008 gekomen. Ook verloor het kanaal marktaandeel aan andere foodservicekanalen zoals de horeca en fastfood.”

De prognose van de bank: “We verwachten dat nieuwe concurrenten terrein winnen, zoals bezorgers, kleine winkeltjes en moderne automaten. Met een groei van 8% in 2022 komt catering op 79% van het niveau van 2019. In 2023 groeit de branche niet verder en blijft steken op deze 79%.”