We worden overspoeld met nieuws over vleesvervangers in allerlei vormen, maar soms lijkt het wel of het aan de dagelijkse praktijk niets veranderd. Vlees blijft toch gangbaarder dan plantaardig. Toch bereiken we in Europa volgens een rapport van de Boston Consultancy Group (BMC) in 2025 Peak Meat, het punt dat de vleesverkoop gaat dalen. Belangrijke motor achter deze ontwikkeling is de relatief onbekende groep micro-organism based alternatives.

Op de foto: Jaap Korteweg. Foto: Those Vegan Cowboys

Het rapport The Protein Transformation onderscheidt drie typen producten die dierlijk vlees vervangen: plant-based, micro-organism based en kweekvlees. Plantaardig vlees is al ruim vertegenwoordigd in het supermarktschap. Kweekvlees komt regelmatig in het nieuws, en spreekt tot de verbeelding. Toch zal deze productgroep qua omvang volgens het rapport pas in 2032 vergelijkbaar zijn met dierlijk vlees. Vlees op basis van micro-organismen daarentegen al in 2025. 

Bioreactor

Het produceren van vlees op basis van micro-organismen is een technisch ingewikkeld proces, zeker op grote schaal. Simpel gezegd werkt het proces als volgt: ketels (bioreactoren) bevatten een voedingsbodem en specifieke stammen bacteriën, gisten, microalgen of schimmels. Onder de juiste omstandigheden zetten de micro-organismen de voedingsbodem om in eiwitten, die de basis vormen voor vleesalternatieven. Dit proces wordt ook wel precisie fermentatie genoemd. 

Dit klinkt misschien als een verhaal uit Star Wars, maar in de praktijk komt het al voor. Insuline wordt in feite op dezelfde manier gemaakt. Bij de productie van de bekende Impossible Burger wordt ook gebruik gemaakt van de techniek. Volgens de maker is de kracht van de burger de ‘metalige’ smaak, die komt door de toevoeging van het molecuul heem, dat in bioreactors gemaakt wordt. Quorn, dat al decennialang vleesvervangers op de markt brengt, is een ander voorbeeld van micro-organisme vlees in de praktijk.

Toekomst

De industrie hanteert deze techniek voor allerlei toepassingen. Jaap Korteweg, oprichter van De Vegetarische Slager, wil bijvoorbeeld een schimmel gebruiken om plantaardige melk te maken. In de Verenigde Staten ontwikkelen enkele bedrijven de techniek om eieren te maken, meestal als gesplitst eiwit en eigeel. In Singapore maakt start-up Sophie’s Bionutrients burgers met behulp van microalgen. 

Voordat eiwitproducten op basis van micro-organismen gelijkwaardig zijn aan dierlijke, moet het productieproces vooral efficiënter worden, volgens het rapport van BMC. Het gaat dan met name om het op elkaar afstemmen van het micro-organisme, de productieomstandigheden en de voedingsbodem. Daar zijn flinke investeringen voor nodig. Het rapport gaat uit van dertig tot honderd miljard dollar om alle benodigde bioreactoren te bouwen.