“We hebben al die extra eiwitten helemaal niet nodig, en supplementen ook niet”

Wat is gezond en wat niet? Hebben wel al die extra eiwitten en supplementen die overal toegevoegd worden wel nodig? Hoe gezond is onze voedselomgeving? En hoe kun je als foodservicebedrijf het eten van gezonde voeding stimuleren? Met antwoorden op die vragen houdt Annet Roodenburg zich bezig als lector Voeding en Gezondheid aan de HAS green academy in Den Bosch. Food Inspiration sprak met haar.

Wat is gezond?

Roodenburg: “Kijk je naar wat Nederlanders eten en wat ze volgens de Richtlijnen goede voeding zouden moeten eten, dan consumeren we te veel zout, verzadigd vet, suiker en calorieën en te weinig groente, fruit en vezels. Een gezond eetpatroon bestaat uit voedingsmiddelen die dat bevatten.” Het is dan ook niet zo gek dat overgewicht bij volwassenen én kinderen een groeiend probleem is. Maar liefst 50% van de volwassen Nederlanders heeft overgewicht, zo blijkt uit cijfers van het RIVM.

"Jongeren worden enorm beïnvloed door influencers en wat zij als gezond of ongezond aanprijzen"

Extra eiwitten: niet nodig

Roodenburg waarschuwt dat wat een gezondheidstrend is, vaak weinig zegt over of het ‘echt’ gezond is. “Producten met extra eiwitten zijn nu helemaal on trend. Maar we hebben al die extra eiwitten helemaal niet nodig. Het is totaal overdreven. Met gevarieerde voeding krijgen je echt genoeg eiwit binnen. Het zit in brood, in zuivel, in vlees. Een extreme sporter kan baat hebben bij extra eiwit, maar de gemiddelde Nederlander niet. Steker nog: die wordt er dik van. Als je meer eiwit eet dan je nodig hebt, wordt het overtollige eiwit in je lichaam namelijk eerst omgezet in energie, en wat je niet verbrandt, sla je op als vet.”

Lees ook

Proteïne-rage maakt plaats voor fibermaxxing

Deze week populair op social media in de categorie 'food and drinks'

Supplementen: niet nodig

Ook over supplementen is Roodenburg kritisch: “Wie gevarieerd eet, heeft geen supplementen nodig. Uitzonderingen daargelaten voor mensen in bepaalde risicogroepen. Met die focus op micronutriënten kun je mensen ook een probleem aanpraten. Voor fabrikanten is het vooral een manier om geld te verdienen.”

Niet alle bewerkte voeding is ongezond

De discussie over hoe (on)gezond bewerkte voedingsmiddelen zijn, is volgens Roodenburg sterk gepolariseerd. “De stelling dat álle sterk bewerkte voedingsmiddelen ongezond zijn, is te kort door de bocht. Het gaat niet alleen om de mate van bewerking.”

"Je krijgt veel minder calorieën per minuut binnen wanneer je rauwe worteltjes eet dan wanneer je een milkshake drinkt"

Ze verwijst naar onderzoek van Wageningen University waaruit blijkt dat sterk bewerkte voedingsmiddelen doorgaans sneller worden gegeten, mede daardoor zijn ze ongezonder. “Het onderzoek toont aan dat vooral de eetsnelheid bepalend is voor de totale calorie-inname. Textuur speelt daarbij een grote rol: viscosciteit, hardheid, hapgrootte. Je krijgt veel minder calorieën per minuut binnen wanneer je rauwe worteltjes eet dan wanneer je een milkshake drinkt. Als je langzamer eet, voel je je sneller verzadigd en eet je dus minder.”

“Producenten ontwerpen producten daarom expres zo dat je er meer van eet – de ‘bliss point’ of dooreetfactor heet dat in vaktermen. Het zou waardevol zijn om te onderzoeken hoe je de eetsnelheid kunt vertragen, maar dat druist in tegen hun commerciële belang. Om het voedselaanbod structureel gezonder te kunnen maken, zit hier wel een sleutel.”

De paradox van keuzevrijheid

“Het stimuleren van gezonde voeding in foodservice wordt niet altijd even positief ontvangen. Zeker niet in horeca, fastservice en leisure, waar het vooral draait om genieten. Een verkennend onderzoek naar menulabeling – waarbij gezondere keuzes voor de gast duidelijk herkenbaar zijn op de menukaart – laat zien dat er kansen liggen. Je kunt je afvragen, waar bemoeit iedereen zich mee? Waarom moet het aanbod gezonder? Maar de andere kant van het verhaal is dat je als gast nu als gast vaak geen idee hebt van portiegrootte, calorieën of zoutgehalte in een gerecht. Als je er op zou willen letten, dan kun je je alleen baseren op aannames.”

"De makkelijkste manier om consumenten te helpen om gezondere keuzes te maken, is door het aanbod aan te passen"

“Ik denk dat een groeiende groep consumenten meer informatie over de gezondheid van gerechten zou waarderen, zeker als ze zelf kunnen kiezen wanneer ze daar naar kijken.”

Gezondheid onder de radar

“De makkelijkste manier om consumenten te helpen om gezondere keuzes te maken, is door het aanbod aan te passen. Kleinere porties, minder zout, minder suiker, meer groenten. Als je dit onder de radar doet – health by stealth – werkt het het beste. Zodra je zegt: ‘We gebruiken minder zout’, pakt iedereen de zoutpot. Doe je het stilletjes, in stapjes, dan is er veel mogelijk.”

De rol van social media

“Jongeren worden enorm beïnvloed door influencers en wat zij als gezond of ongezond aanprijzen. Er wordt veel misinformatie verspreid, zoals dat zonnebloemolie superongezond zou zijn. Dat is zeer zorgelijk en potentieel schadelijk. Het Voedingscentrum is zich daarvan bewust en probeert daarom zelf actief te zijn op TikTok en Instagram, om ook de wetenschappelijk onderbouwde gezonde boodschap aantrekkelijk te brengen.”