Herman Konings is veranderingspsycholoog en trendanalist. Hij beheert sinds 1992 het Antwerpse trend- en toekomstonderzoeksbureau Pocket Marketing/nXt. Als bevlogen verhalenverteller schrijft Konings voor Food Inspiration regelmatig over de trends die hem opvallen. 

“Een verhaal is op zijn hoogtepunt als de ergst mogelijke wending niet te voorzien is en bij toeval opduikt. Hoe planmatiger mensen zijn, hoe beter het toeval hen kan treffen” - Friedrich Dürrenmatt

Een respiratoire infectieziekte in sluimermodus, een barre oorlog in Centraal Europa, een hallucinante energiecrisis, een ongelegen werkgelegenheidsglitch, acute koopkrachtverlamming, lange wachtlijsten in de geestelijke gezondheidszorg, droogte, bosbranden en ander klimaatonheil… en tig andere pessimismevoedende omstandigheden waaraan we ongevraagd en weerloos ten prooi zijn gevallen. In het prille voorjaar werden ons nog de Roaring Twenties beloofd, vandaag kijken we het monster recht in de muil en parkeren we al onze goede post-corona-voornemens inzake een meer duurzame, een gezondere en een meer humane levensstijl onder het schuifdak van ‘affordability’. 

Affordability first

Waar voor West-Europa – volgens de gewaardeerde, viermaandelijkse EY Future Consumer Index – in 2021 en begin 2022 ‘planet first’ en ‘health first’ nog scores van respectievelijk 27% en 20% boekten, worden beide mindsets vandaag – meer correct in het begin van deze zomer – ingehaald door ‘affordability first’. 28% van de bevraagde groep doorsnee-consumenten kijkt eerst naar het prijskaartje, en pas daarna (of zelfs niet meer) naar de maatschappelijke, gezondheidsbevorderende of ecologische gevolgen van een winkelaankoop. Waar nieuwe nepvleeshelden als Beyond Meat en Impossible Burger hun omzet in 2020 en 2021 nog zagen exploderen, is de groeicurve nu omgebogen en wordt er volop gerationaliseerd. 200 gram plant based gehakt is nu eenmaal dubbel zo duur dan het referentieproduct in het vleesschap...

Het monster, dus. En een rits krachttermen in het aanziens des muils. Meerdere onvoorziene onheilsgolven die tegelijk in ons aller leven inchecken. Een perfecte storm! Epic fail! Of – in mijn ogen de mooiste – een clusterfuck! 

Deze laatste weinig verhullende term werd voor het eerst gebruikt tijdens de oorlog in Vietnam, die allesbehalve goed verliep voor de Amerikanen, ondanks hun overweldigende militaire superioriteit. Analoog aan andere letterwoorden als SNAFU (‘Situation Normal, All Fucked Up’), is ook de radio-afkorting ‘Charlie Foxtrot’ of kortweg CF (‘ClusterFuck’) ingeburgerd geraakt. Wiktionary definieert: ‘Clusterfuck (slang, vulgair). Een chaotische situatie waarin alles mis lijkt te gaan. En dat alles tegelijkertijd…’

Een louterende crisis

In mijn laatste boek – Gap The Mind – dat medio 2021 is verschenen, kon ik de vermoedelijke gevolgen van lockdowns na een virale pandemie op het gedrag van de consu-mens nog (enigszins) helder beschrijven en (ietwat) lineair verantwoorden. Een jaar later staar ik onbeholpen naar de vele storende variabelen die zich vastklitten in complexe interactieprocessen. Wat rest is je de propagandaposters van de Britse regering aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog voor ogen houden: “Keep calm and carry on!”  Én geloof blijven houden in de nog onvermoede mogelijkheden van de wetenschap en de onverzettelijkheid van haar beoefenaars. 

Crises – ook in clustervorm – hebben boven alles een louterende werking op de zogenaamde ‘menselijke beschavingsprocessen’. Aanvankelijk nemen we gezamenlijk wat – ahum – gas terug, maar wanneer de kruitdampen zijn verdwenen, zijn we fanatieker dan ooit in ons streven de duurzame ontwikkelingsdoelen te bereiken. Dus is het logisch dat ‘affordability’ nu terug op de voorgrond treedt ten nadele van menselijke en ecologische beschavingsdoelen, maar verwacht dat de nieuwe thema’s als preventieve gezondheid, egalitaire diversiteit en milieudefensie zich in no time & full force terug naar voren zullen manoeuvreren!

“Wat we verspillen kan waardevol zijn voor iemand anders!”

Wachten is dus geen optie, en anticiperen juist een vrijgeleide naar de next level. Laat je inspireren door eigentijdse verhalen van wetenschappelijke krachtpatserij, creatieve lefgozerij en innovatieve muiterij! Begin met kansen te zoeken in tijden van verderf en verdoemenis. Ik geef je een duwtje… 

Elastische agronomie

Onlangs werd ik getriggerd door het begrip ‘elastische agronomie’. Door de wereldwijde klimaatopwarming komen kwetsbare voedselvoorzieningsketens onder zware druk te staan. Het jaar 2022 kondigt zich aan als een annus horibilis – een verschrikkelijk jaar – voor veel wijnregio’s vanwege de te hoge temperaturen, de niet-aflatende droogtedagen en de vele verwoestende natuurbranden. Er zijn gelukkig ook creatieve marktspelers die de ‘alchemische’ kunst verstaan om verlies om te zetten in winst. Wat we verspillen kan immers waardevol zijn voor iemand anders. 

De bosbranden van 2020 in Californië hebben de wijnindustrie naar schatting 3,2 miljard euro gekost. Als gevolg van de branden hadden de wijnboeren te kampen met impactvolle reukhinder. Al wil Hoopes Vineyard in Napa Valley het woord ‘hinder’ nuanceren: samen met een meester-distilleerder uit Kentucky hebben ze de met rook besmette druiven gebruikt om er brandewijn van te maken. In de Australische Hunter Valley is de Archie Rose Distilling Company er in geslaagd een eau de vie te stoken uit lokale door rook beschadigde Shiraz-druiven. Ook Down Under werken Ravensworth Wines en Wildflower Brewing & Blending samen aan een reeks biertjes met de smaak van door rook aangetast fruit. En in West-Afrika wordt Stenophylla, een zeldzame, smaakvolle wilde koffie die vooral gedijt in zeer warme omstandigheden, naar voren geschoven als de aanvoerder van de koffieproductie van de toekomst.

In het kluwen van de Charlie Foxtrot, in het ratjetoe van doembeelden zitten altijd kansen en uitdagingen verborgen. ‘Elastische agronomie’ bewijst dat, door nieuwe smaakprofielen te vinden in de schadekrochten van het ontsporend klimaat.

Lees hier de vorige column van Herman Konings over diversiteit.