Fungi, ofwel schimmels, behoren tot de eerste levensvormen die ooit op aarde zijn aangetroffen. De meeste mensen kennen schimmels als paddenstoelen, funky uitziende plantachtige organismen die we boven de grond zien groeien. Fun fact: eigenlijk leven de meeste schimmels ondergronds of zweven in de lucht, waar ze een belangrijke rol spelen voor andere flora en fauna. In deze serie verkennen we het brede scala aan kenmerken van schimmels. Deel 1: schimmels als medicijn voor planeet en mens.

De laatste jaren wordt er veel onderzoek gedaan naar de functie van schimmels en de wijze waarop ze kunnen bijdragen aan een gezondere aarde. Dr. Kiers, een evolutiebiologe aan de Vrije Universiteit van Amsterdam, is op een missie om te onderzoeken hoe schimmels kunnen helpen bij het voorkomen van een versnelde klimaatverandering. Dr. Kiers wil weten welke schimmelsoorten zich waar bevinden, wat ze doen en welke onmiddellijk beschermd moeten worden."Schimmels moeten we zien als de ondergrondse stofwisseling van de aarde. Op dit moment zijn we zo sterk bezig met de bovengrondse, dat we letterlijk de helft van het plaatje onder de grond missen", zo stelt ze in The New York Times. 

Fantastic Fungi de film

Fungi zijn hot topic. De Amerikaanse Louie Schwartzberg, bekend als pionier binnen de time-lapse fotografie, heeft daar een bijdrage aan geleverd. In 2019 bracht hij de film Fantastic Fungi uit, waarin hij kijkers meeneemt in de wereld onder onze voeten en het ondergrondse schimmelnetwerk dat - naar zijn overtuiging - onze planeet kan genezen en redden. Het doel van de film is mensen bewust te maken van de schoonheid, intelligentie en oplossingen die het schimmelrijk biedt als antwoord op enkele van onze meest urgente, medische, therapeutische en ecologische uitdagingen.

Schimmels, mycelium en hun superkrachten

Hoe kunnen paddenstoelen een oplossing zijn voor de huidige milieuproblematiek? Het antwoord heeft te maken met hun grotere schimmelorganisme, dat mycelium wordt genoemd. Mycelium is een netwerk van minuscule 'draden' die zich om boomwortels wikkelen of zich erin nestelen. De draden zijn onderdeel van een zogenaamd 'mycorrhiza netwerk', dat planten met elkaar verbindt om water, stikstof, koolstof en andere mineralen over te dragen. Bijzonder is het feit dat schimmels koolstof van bomen kunnen opnemen om zelf te groeien. Sommige schimmelsoorten kunnen zelfs uitzonderlijk veel koolstof ondergronds opslaan, en voorkomen zo dat het in de atmosfeer terecht komt. Daarnaast zijn schimmels ookuitstekende schoonmakers die giftig afval zoals olie, zink, ijzer en lood kunnen opruimen. 

Fungi Foundation

Hoewel veel wetenschappers beweren dat fungi een cruciale rol spelen in het voortbestaan van de aarde, valt er dus nog veel te ontdekken. Giuliana Furci, oprichter en CEO van de Fungi Foundation, maakt zich hard voor meer onderzoek naar en onderwijs over schimmels. Met haar non-profit organisatie werkten zij aan de bescherming, het behoud en de promotie van schimmels

Paddenstoelen en geestelijke gezondheid

Paddenstoelen kunnen helpen bij het genezen van bepaalde psychische problemen. Theorieën over paddo’s als medicijn lijken misschien niche, maar feit is dat paddenstoelen al eeuwenlang worden gebruikt ter ondersteuning van gezondheid en welzijn. In de jaren ‘60 was er een hernieuwde belangstelling van Amerikaanse wetenschappers voor (magische) paddenstoelen en hun heilzame werking. Maar alle vormen van onderzoek werden in 1970 door Nixon tegengehouden in zijn oorlog tegen drugs. Paddo's werden gezien als een harddrug voor hippies. In 1971 bestempelden ook de Verenigde Naties de paddo als een verslavende en gevaarlijke drug. Pas sinds enkele jaren beginnen westerse wetenschappers onderzoek te doen naar de gunstige effecten van paddenstoelen op de geestelijke gezondheid. 

In 2019 openden het Imperial College London en de Amerikaanse John Hopkins University speciale onderzoekscentra om de effecten van LSD en psilocybine (psychedelische prodrug-verbinding bestaande uit 200 soorten schimmels) op geestelijke gezondheidsproblemen, waaronder anorexia, verslaving en depressie, te testen en te bestuderen. Professor Alexandre Antonelli is directeur wetenschap van de Royal Botanic Gardens, Kew in Richmond, Verenigd Koninkrijk. In zijn publicatie ‘State of the World's Plants and Fungi’ uit 2020 schrijft hij: "Duizenden jaren heeft de mens zich tot de natuur gewend om honger te stillen, ziekten te genezen en ons leven comfortabeler te maken. Maar inheemse kennis ging verloren toen globalisering opkwam. Als gevolg daarvan zijn we nog ver verwijderd van het benutten van het volledige potentieel van biodiversiteit, met name planten en schimmels.”