Het is voor velen het favoriete woord in het spelletje Galgje: 'Hottentottententententoonstelling'. Dat was dan ook de eerste associatie die opkwam toen we op de redactie over huttentutolie hoorde. Maar Huttentut is een geelbloemig oergewas van eigen land, dat goed is voor de bevordering van biodiversiteit. Uit de zaden kan olie worden geperst, die ook wel Nederlandse ‘olijfolie’ wordt genoemd.

De Camelina sativa (huttentut) behoort tot de kruisbloemenfamilie. Omdat de bloemen veel nectar bevatten, is de plant goed voor de biodiversiteit en trekt het veel wilde bijen en andere bestuivers aan. Huttentut werd 2000-3000 jaar geleden al in Nederland verbouwd en is daarmee een van onze oudste cultuurgewassen. In de jaren dertig van de vorige eeuw verdween de huttentut uit de Nederlandse landbouw, totdat deze ongeveer vijf jaar geleden weer werd geïntroduceerd op kleinschalige boerderijen.

Een van de plekken waar huttentut wordt verbouwd en verwerkt is boerderij De Buytenhof in Rhoon, net buiten Rotterdam. Op De Buytenhof wordt al sinds 1896, vier generaties lang, door dezelfde familie geboerd. Aanvankelijk lag de focus op vee en het verbouwen van groenten, maar in de jaren 90 verdween de akkerbouw. Sindsdien worden alleen nog appels en peren geteeld. Ook werd het bedrijf omgetoverd tot een zorgboerderij waar mensen met een verstandelijke beperking of psychosociale problemen kunnen meewerken in de boomgaard, de moestuin, de bloemenpluktuin, de houtwerkplaats of in de theeschenkerij.

De Olie Bibliotheek in Amsterdam vindt alternatief voor tekort aan plantaardige oliën, lees meer:

Huttentutolie

Wiard Visser runt De Buytenhof samen met zijn vrouw. Hij startte vier jaar geleden met het aanplanten van huttentut, na overleg met collega-telers in de buurt om meer diversiteit in het bouwplan te krijgen. "Ik kreeg huttentut aanbevolen door een collega in Brabant die enkele jaren eerder met het gewas was gestart. We waren op zoek naar een bloemrijk gewas dat goed is voor de bevordering van biodiversiteit, maar dat ook geschikt is voor menselijke consumptie."

Uit elk bestaand zaad kan olie worden geperst. Elk zaadje bevat namelijk een beetje olie dat de plant energie geeft om te groeien, totdat het zijn eigen energie kan opwekken. Sommige zaden bevatten veel meer olie dan andere, maar zaden van huttentut blijken uitermate geschikt om te persen.

Inmiddels heeft Visser zo'n 1,5 hectare aan huttentut met een opbrengst van 1.000 tot 2.000 kilo zaden. Daar kan zo'n 200 liter olie van worden geperst. "Doordat het product erg populair is geworden, hebben we dit jaar een bevriende boer gevraagd om een extra veld in te zaaien zodat we meer olie kunnen produceren."

Smaakmaker in plaats van olijfolie

Wat huttentutolie tot zo'n mooi product maakt, ligt volgens Wiard ook aan het feit dat het een heel lokaal product is. Je vindt maar weinig Nederlandse plantaardige oliën op de markt. Naast het verkorten van de keten biedt huttentutolie ook een oplossing voor het groeiende wereldwijde tekort aan plantaardige olie, met name olijfolie. "De prijs van huttentutolie blijft voorlopig stabiel, terwijl goede olijfolie steeds duurder wordt."

Lees ook: Sorghum is het vijfde graan ter wereld, maar hier kent niemand het »

Een ander onderdeel is de smaak en het aroma van het product. Huttentutolie is van hoge kwaliteit en, net als extra vierge olijfolie, niet bedoeld om in te bakken. "Het is juist een fijne spijsolie en perfect als smaakmaker bij salades, vis of als los product om te dippen met brood. De huttentut zit in de koolfamilie en de smaak heeft daarom ook iets weg van kool, maar ook een beetje van de asperge. Het is ook een interessant product voor chefs om mee te werken."