De zomermaanden juni, juli en augustus hadden twee gezichten. Horecabedrijven met een terras deden vaak onverwacht goede zaken. Bedrijfscatering, partycatering, festivals en het nachtleven daarentegen liepen zware averij op. Ook de horeca op vliegvelden en treinstations zag de omzet nauwelijks terugkeren. Wat brengt ons de herfst en winter van 2020?

Coverfoto door Chantal Arnts

Van uit naar thuis

In dit artikel dat we online publiceerden op 12 maart, aan de vooravond van de lockdownmaatregelen van het kabinet, voorspelden we wat de gevolgen zouden zijn van de coronacrisis voor foodservice. Opgeteld zijn het 33 voorspellingen. Ze zijn allemaal uitgekomen. De belangrijkste verandering die we zagen aankomen was een ingrijpende transitie van 'uit naar thuis'. De economie rondom thuis zou profijt hebben van de intelligente lockdown, alle bedrijven die de uitmarkt bedienen zouden zware klappen krijgen. En inderdaad: bouwmarkten floreerden, tuincentra boekten topomzetten. Musea, theaters, bioscopen, festivals en horeca kregen de klappen. 

Van stad naar platteland

We voorzagen dat het verbod op bijeenkomsten de gehele zomer zou duren en het inkomend toerisme in zou storten. We wisten dat we elkaar veel meer online zouden gaan ontmoeten en veel minder vaak naar kantoor zouden gaan. We voorvoelden ook de transitie van 'stad naar platteland'. Grote steden als Amsterdam zouden deze zomer uit de gratie raken. Het platteland zou in trek zijn vanwege de rust en ruimte en een geringere kans op besmetting. De cijfers tonen dat gelijk aan. Telde alleen Amsterdam in 2019 negen miljoen toeristen, de verwachting is dat dit cijfer meer dan gehalveerd zal worden in 2020. Het eerste kwartaal liet al een daling zien van 17%. Cijfers over het desastreuze tweede kwartaal worden binnenkort verwacht. Half augustus publiceerde het CBS ook cijfers waaruit blijkt dat voor het eerst sinds lange tijd het aantal inwoners van Amsterdam met bijna vierduizend mensen is afgenomen. Wat brengt de tweede helft van dit rampjaar? Wordt het nog erger of blijven er lichtpunten?

Hoop en vrees

De markt laveert tussen hoop en vrees. Hoop hebben de horecabedrijven met terras, de hotels in de regio, de horeca langs de snelwegen. Hun zomer is meegevallen. Doordat veel bedrijven hun terras mochten uitbreiden is de omzet in vergelijking met de zomer van 2019 niet zo sterk afwijkend. De landelijk gelegen hotels hadden baat bij de enorme groei van vakantie in eigen land. De pompshops profiteerden van het feit dat het autogebruik groeit ten koste van het reizen per trein. Gastronomische restaurants zijn ook in trek. Nu er minder geld wordt uitgegeven aan reizen, wordt er meer besteed aan op niveau uit eten gaan. Het zijn vooral particulieren die de betere restaurants bezoeken; de zakelijke markt blijft achter. 

Zwart is het scenario voor de andere takken in foodservice. Bruine cafés vragen zich af hoe ze de herfst en winter  - normaal gesproken de betere maanden - door moeten komen. De omzet van festivalcateraars en foodtruckondernemers is weggevaagd en voor hen is het onmogelijk om dat verlies goed te maken. De hotellerie in Amsterdam bereidt zich voor op drie zeer magere jaren. 

Intussen is een deel van de pers vol op het orgel gegaan met het vermelden van de groei van het aantal besmettingen. De nuance wordt achterwege gelaten en de bevolking wordt bang gemaakt. Het kabinet dreigt met het aanhalen van de teugels; burgemeesters maken zich op om hun spierballen te laten zien om met plaatselijke verordeningen het virus in te dammen. De cocktail van hoop en vrees zal leiden tot een volatiel en onzeker najaar. 

Onze verwachtingen voor het najaar

1. Het aantal besmettingen blijft de komende maanden groeien.
2. Het aantal ic-opnames groeit heel licht maar zal lang niet het niveau halen van april en mei. Toch gaan overheden strengere regels afkondigen.
3. Omdat het veiligheidsbeleid regionaal wordt, ontstaat er een lappendeken aan verordeningen. De coronamaatregelen worden onoverzichtelijk en moeilijk te handhaven.
4. Er gaat een groei ontstaan van illegale feesten met jongeren die het niet pikken dat hun vrijheid wordt ingeperkt.
5. De mondkapjesplicht zal op verschillende plaatsen tijdens de wintermaanden worden ingevoerd, ook voor het betreden van restaurants en hotels, net zoals in Duitsland.
6. Het aantal faillissementen in foodservice groeit fors. Ketens reorganiseren ingrijpend en stoten mensen af. Werkloosheid groeit fors.
7. Thuis uit eten gaan blijft populair.
8. Thuisbezorging blijft groeien.
9. Terrassen blijven uitermate belangrijk voor de omzet van horecagelegenheden tijdens de herfst en de winter. 
10. Vlieg- en treinverkeer herstelt zich mondjesmaat.
11. Inkomend toerisme blijft zwak.
12. Het aantal werkdagen op kantoor groeit weer, maar thuiswerken blijft in trek. 

Omgaan met onzekerheid 

In dit uiterst onzekere klimaat moeten we ondernemen. En de beste manier om al deze uitdagingen het hoofd te bieden, is volgens ons het volgende.

1. Accepteer datgene waar je geen invloed op hebt.
2. Concentreer je op waar je wel invloed op hebt. 
3. Verbeter hetgeen waar je heel goed in bent.
4. Grijp kansen aan voor extra omzet.
5. Hou je kostenbasis flexibel en zo laag mogelijk.
6. Maak gebruik van alle NOW-regelingen.
7. Investeer in de goede relatie met je leveranciers en klanten.
8. Zoek het gesprek en de samenwerking met collega's.
9. Blijf positief.
10. Denk aan je gezin en aan je gezondheid.