In zijn laatste column van het jaar zoomt veranderingspsycholoog Herman Konings in op het fenomeen ‘neurodiversiteitsgastheerschap’, ofwel de kunst om prikkelarme plekken te ontwerpen en uit te baten, die gastvrij aanvoelen voor iedereen. En dat is absoluut geen overbodige luxe voor de ruim 300.000 mensen met een autismespectrumstoornis in de Benelux.
Herman Konings is veranderingspsycholoog en trendanalist. Hij beheert sinds 1992 het Antwerpse trend- en toekomstonderzoeksbureau Pocket Marketing/nXt. Als bevlogen verhalenverteller schrijft Konings voor Food Inspiration regelmatig over de trends die hem opvallen.
Sentimentanalyse
Het Nederlandse IT-bedrijf Sightcorp heeft een systeem ontwikkeld om geanonimiseerd gezichtsuitdrukkingen te identificeren en te categoriseren, waarmee emoties van bezoekers aan publieke ruimten – zoals winkels, musea en horeca – met, naar eigen zeggen, 75% nauwkeurigheid kunnen worden gelabeld. Het doel van de software is de bezoekervaring van mensen te optimaliseren op basis van hun emotionele staat en zo een soepele customer journey mogelijk te maken.
Diezelfde technologie zet Sightcorp, samen met de Universiteit van Amsterdam, ook in om mensen met autisme te trainen in het juist inschatten van en correct reageren op emoties van anderen. Tijdens een training van zes weken krijgen mensen met een autismespectrumstoornis (ASS) een Augmented Reality-bril met emotieherkenningssoftware, waarmee ze leren (soms heftige) emoties in rollenspellen juist te duiden en er gepast op te reageren. In de bril zien ze dan of ze als reactie de juiste emotie tonen. Geweldig, toch?
Werken met autisme: een onontdekte vakkracht voor de horeca
Shoppen tijdens rustige uren
Met ongeveer 300.000 mensen met ASS in de Benelux maakt dit dat autisme in onze contreien van directe invloed is op het dagelijks leven van circa 1 miljoen mensen, als je ook de betrokken gezinsleden meerekent. Voor mensen met ASS is het bezoeken van horeca, grote winkels of drukke stadscentra, in een kakofonie van geluiden en een stortvloed aan visuele prikkels, meestal een helletocht.
Dit besef heeft retailers als het Duitse Galeria Kaufhof, het Britse Debenhams en het Franse Carrefour ertoe gebracht ook ‘rustige uren’ in hun winkels in te voeren, zonder muziek of dienstmededelingen via de intercom en met zachtere verlichting. Iets wat niet alleen mensen met ASS, maar ook anderen die gevoelig zijn voor overprikkeling (bijvoorbeeld mensen met migraine of burn-outproblematiek, ouderen, hoogsensitieven enzovoort) sterk kunnen waarderen. Het Britse vastgoedbedrijf Landsec, dat winkelcentra in Londen, Leeds en Oxford exploiteert, heeft speciale sensorische speelgoedtassen voor kinderen met autisme. Shoppers met ASS kunnen ook vragen om een sleutelkoord met een discreet pasje, zodat het personeel proactief hulp kan bieden.
“Emirates mag zich sinds 2025 de eerste Autism-Certified Airline ter wereld noemen”
Autisme- en zintuiglijk bewustzijn
Vorige maand werd me gevraagd mijn trendanalytisch vizier op enkele innovatiecases in ‘travel & hospitality’ te richten. In de ‘zee van hetzelfde’ – zowat alle cases hadden kunstmatige intelligentie als blikvanger – sprong een opvallend, grotendeels analoog innovatietraject van een van ’s werelds grootste luchtvaartmaatschappijen eruit.
Emirates mag zich sinds 2025 de eerste Autism-Certified Airline ter wereld noemen. Niet zomaar een label, maar het resultaat van grootschalige training van meer dan 20.000 medewerkers in autisme- en zintuiglijk bewustzijn. Met inzet van audits, digitale sensory guides en zelfs reissimulaties kunnen reizigers met ASS hun volledige parcours oefenen voor ze ook maar één voet in de gate zetten. Ook op het vlak van productdesign werden inspanningen geleverd, zoals een 3D-voorstelling van de stoelindeling op een tablet, gereserveerde zitplaatsen aan de zogenaamde bulkheads (tussenschotten) en een aparte prikkelarme gastenbalie.
Wie het afgelopen jaar door een internationale luchthaven trok, weet dat luchthavens in essentie attractieparken zonder vrolijke mascottes zijn: lichtbakken, geluidsgolven, joelende mensen die hun boardingpass kwijt zijn, lusteloze wachtrijen – kortom, een ergerlijk prikkelrijk oerwoud voor de ‘gemiddelde’ mens, maar voor mensen met autisme vaak regelrecht de hel.
Stichting Chill wil de horeca gastvrij maken voor mensen met een onzichtbare beperking
“Train je horecapersoneel in elementaire sensorische empathie”
Het ASS-programma van Emirates draagt ook lessen in zich voor horecaondernemers. Het wijst de Antwerpse koffiebar of het Maastrichtse hotel erop dat gastheerschap niet begint bij latte art of designmeubelen, maar bij ‘voorstelbaarheid’: bij zachtheid in een wereld die vaak te luid schreeuwt. De horeca hinkt vaak achterop, niet uit onwil, maar uit onwetendheid.
Creëer een prikkelarm hoekje, bied een visueel rustige menukaart, vermijd onverwachte geluidspieken, train personeel in elementaire sensorische empathie. Het hoeft niet hightech te zijn, al biedt technologie natuurlijk ook kansen. Denk maar aan de AR-bril van Sightcorp.
Emirates leert ons dat wanneer je een omgeving leesbaar maakt, ze toegankelijk wordt. En wanneer ze toegankelijk wordt, voelt iedereen – niet alleen mensen met ASS – zich rustiger, meer gezien, meer welkom. Gastvrijheid is niets anders dan ‘emotionele ergonomie’: de kunst om plekken zo te ontwerpen dat ze vanzelf zachter aanvoelen en inclusief zijn.
.gif)
