Dat Amsterdam als grootste stad van Nederland de belangrijkste stad is voor startende (franchise)formules, ligt voor de hand. De hoofdstad is met zijn grote populatie progressieve jongeren én toeristen een ideale voedingsbodem voor nieuwe restaurantconcepten. Welke keukens zijn er het meest populair? Waar zit de groei? En welke formule bestaat het langst? Food Inspiration presenteert 6 feiten over Amsterdam als broedplaats voor startende foodformules. 

1. Meeste eetformules

Kijken we naar eetformules met meerdere vestigingen in ons land – inclusief verdwenen merken, exclusief hotels – dan zijn dit de cijfers: 72 formules openden hun eerste vestiging in Amsterdam, 41 concepten ontsproten in Rotterdam, 21 in Utrecht en 19 in Den Haag. Grote provinciale steden als Eindhoven (9) en Groningen (6), overigens de stad met de jongste populatie van ons land, volgen op een flinke afstand.

2. Meest burger-lijke stad van het land 

Met 22 restaurants van McDonald’s, 7 Burger Kings en tientallen Febo-locaties, is Amsterdam royaal voorzien van formuleburgers. Ondanks de progressieve en cosmopolitische inborst, en hoewel Rotterdam er niet héél veel voor onderdoet, kun je Amsterdam kwalificeren als de meest burger-lijke stad van het land.

Merken als Burger Bar, Burgermeester en Wimpy kwamen in Amsterdam uit de startblokken. Nieuwere multi-unit formules als Thrill Grill, Fat Phill’s, Burgerfabriek, The Butcher en Burger ‘n Shake openden allemaal in Amsterdam hun eerste outlet. Kijken we naar deze nieuwe formules van de afgelopen tien jaar, dan hebben die samen nu ruim dertig outlets in het land.

3. Asian explosie

De explosie van internationale smaken, is in Amsterdam – en de rest van ons land – van vrij recente datum. Een grafiek in het boek Ethnic Amsterdam laat dit haarfijn zien. In de periode 1993-2004 is met name de groei van de segmenten ‘internationale keukens’ en ‘Italiaanse keuken’ enorm. Het aantal Japanse, Thaise en Turkse concepten was eind vorige eeuw nog beperkt in de stad. 

Hoewel authentieke én vernederlandste Chinees-Indische restaurants al heel lang een vaste waarde in de stad zijn, is de recente opkomst van nieuwe formules met Asian food niet te missen. Pad Thai, Takumi, Sushito, Happyhappyjoyjoy, De Japanner en MOJO Japanese Kitchen zijn allemaal formules die hun eerste (Nederlandse) restaurant in de hoofdstad openden. Samen hebben de Aziatische nieuwkomers van de laatste tien jaar nu ruim dertig vestigingen in en buiten de hoofdstad.

4. Plantaardige concepten

Volgens Restauplant.com telt de hoofdstad inmiddels ruim 70 volledig plantaardige restaurants. Toch valt de recentere oogst aan startende multi-unit formules van Amsterdamse origine wat tegen. Vegan fastfoodconcept Nom Nom Nom heeft maar één vestiging, net als het Britse Miami Burger en het Indische vegarestaurant Saravana Bhavan.

Het aantal succesvolle vegaformules dat ooit in de hoofdstad begon, blijft vooralsnog beperkt tot twee dark kitchenmerken en één restaurantformule. Vegan Masters en Vegan Burger Brothers zijn 'virtueel' actief op twintig locaties in ons land. Verder heeft Vegan Junk Food Bar vijf plantaardige snackbars in ons land, waarvan drie in de hoofdstad. En SLA dan? Tien jaar geleden gestart, is het met 14 vestigingen het boegbeeld van 'groene' Amsterdamse starters. Maar SLA is niet helemaal vegan.

5. Andere starters

Amsterdam is de startstad voor menige buitenlandse formule. Het grootste succesverhaal is Dunkin’. Zes jaar na de (her)lancering in de hoofdstad, telt ons land nu ruim 50 outlets. Andere buitenlandse merken die in recente jaren in de hoofdstad begonnen zijn onder andere Joe & The Juice uit Denemarken, Yogen Früz uit Canada, het Engelse Chitir Chicken, Belgische koffie van Vascobelo en pizzakoerier Papa John’s.

Starters met een Italiaanse keuken mogen niet onvermeld blijven. In veel gevallen hebben ze, net als veel andere multi-unit formules, meerdere outlets in Amsterdam. Het gaat om onder meer om Pizza Beppe, Spaghetteria, Mangia Pizza & Pasta en Toni Loco.

Verder is Amsterdam natuurlijk de hoofdstad van de koffietentjes: er waren vorig jaar 274 zaken waar koffie het kernproduct is. De grootste koffieformules Coffee Company en Bagels & Beans beleefden in de hoofdstad eind vorige eeuw hun vuurdoop. Afgezien van Vascobelo uit Antwerpen, is het aantal koffiestarters dat uitgroeit tot langjarige succesvolle concepten de laatste jaren vooralsnog gering.

6. De oudste

Het oudste nog bestaande multi-unit eetconcept dat ooit startte in de hoofdstad? Dat is maar hoe je het bekijkt. Amsterdam is de stad waar Hema in 1926 zijn eerste lunchroom opende. Febo startte in 1941 een bakkerij, waar al snel kroketten werden verkocht. Als horecaformule begon het familiebedrijf echter pas in 1960. Gauchos opende in Amsterdam in 1976 de deuren van zijn eerste restaurant, Loetje is van 1977.